«از پایین بترس» به «آرواره‌ها» ادای دین کرد/ بازگشت کوسه‎ها

به گزارش فیلم‌نت نیوز، فیلم سینمایی «از پایین بترس» نوشته متیو هُلمز و گریگوری موُس و به کارگردانی متیو هُلمز و با بازی هِرمایِن کوُرفیلد، جِیک رایِن، جِیکوب جونیور نایینگول، آرتور اِنجل، جاش مَک کانویل، ماکسیمیلیان جانسون، کِلِیتون واتسون، تریلری ماجراجویانه محصول ۲۰۲۵ سینمای استرالیا است که هم‌اکنون در پلتفرم فیلم‌نت در حال پخش است.

«از پایین بترس» در فیلم‌نت

در خلاصه داستان اثر چنین آمده است: «یک تیم حفاری در اعماق دریا، موجودی باستانی و مرگبار را آزاد می‌کنند. آن‌ها که در تله افتاده و شکار می‌شوند، باید برای بقا بجنگند.»

«از پایین بترس» طبق نوشته تیتراژ آغازین، ادای دین سازندگان اثر به «آرواره ها» ساخته استیون اسپیلبرگ است که در سال ۱۹۷۵ ساخته و منجر به یک جریان‌سازی در ساخت آثاری با مضمون کوسه‌ها شد که تا به حال، ادامه دارد. جان ترتِل تاب کارگردان «مِگ» در جدیدترین بدعت سراغ کوسه‌های غول‌پیکر (مِگالودون) رفت که میلیون‌ها سال است منقرض شده‌اند و آنها را در یک داستان علمی تخیلی احیا کرد.

«از پایین بترس» چندین بدعت گذاری دارد که آن را به طور کامل از تمام فیلم‌های قبل از خودش متمایز می‌کند و به اثر، جایگاهی قابل تامل می‌بخشد. نخست اینکه برخلاف آثار پیشین، محل وقوع رخداد، یک شهر شلوغ ساحلی نیست و همچنین مخاطبان با یک تشکیلات تحقیقاتی در زمینه زیست دریایی تعبیه شده در سطح و اعماق دریا سروکار ندارند. دوم اینکه گروهی که با کوسه گاوی مواجه می‌شود، هیچ تخصص آکادمیکی در زمینه کوسه‌ها ندارند و آزمایش‌های آنها، هیچ تاثیر بیولوژیکی بر زیست و زیست بوم کوسه‌ نداشته است. در ادامه، محل وقوع رخداد، زیست بوم طبیعی کوسه‌ها نیست. سوم اینکه همه فیلم‌ها از «آرواره ها» به بعد، تجهیزات کشتیرانی و فناوری قرن بیست و یکم را به نمایش می‌گذارند در صورتی که محل وقوع داستان، یک رودخانه در منطقه‌ای سرد و خشک در کشور استرالیا در سال ۱۹۴۶ و یک سال پس از پایان جنگ جهانی دوم است و آنها با تجهیزات غواصی کلاسیک دل به دریا می‌زنند.

همچنین، گروهی که به نبرد با کوسه فراخوانده شده، در شرفِ اعلام ورشکستگی هستند و آنها که اینان را استخدام کرده‌اند، قصد انجام آزمایش‌های ژنتیکی روی کوسه‌ها را ندارند تا با کشف یک راز بزرگ علمی، سهام شرکت‌شان سر به فلک بزند و هدف نجات جان شناگران یک منطقه توریستی نیز در مخیله‌شان نمی‌گنجد. استخدام کننده، یک گروه گانگستری سارقِ شمش طلاهای یک بانک سلطنتی است. از بدِ حادثه، ماشین طلاها در رودخانه غرق و گنج زیر آب‌ها مدفون و قرعه فال به نام «شرکت غواصی فُک» دیوانه زده شده است. Sea Dog که نام اصلی شرکت به زبان انگلیسی است، استعاره‌ای از یک ملوان کهنه‌کار و همینطور اصطلاحی منسوخ شده در وصفِ کوسه است. در نتیجه تا بدینجا، آشنایی زدایی ها به درستی و به قدر کفایت در فیلمنامه گنجانده شده است و نویسندگان، هیچ خساستی در ارائه اطلاعات به خرج ندادند که برگ برنده آنان برای جلب نظر مخاطبان در سکانس‌های معرفی به شمار می‌رود.

قریب به اتفاق آثاری که به کوسه‌ها می‌پردازند، فقط در تقابل انسان با طبیعت خلاصه می‌شوند در صورتی که در «از پایین بترس»، گروه غواصی باید در برابر گروه گانگستری که آنها را از جایی به بعد، برای استخراج گنج، گروگان گرفته‌است، بایستند بنابراین تقابل انسان با انسان نیز در روایت وجود دارد بدین شکل گروه غواصی باید از دو خطر جان سالم به در ببرد: یکی گروه گانگستری در خشکی و دیگری کوسه در زیر آب و وجود چنین تقابلی، تعلیق می‌آفریند.

کاراکترها نقشی غیرقابل انکار در باورپذیری تعلیق ایجاد‌شده ایفا می‌کنند و شاخ و شانه کشیدن سرکرده و معاون گروه گانگستری برای رئیس شرکت و معاون او سبب می‌شود مخاطبان همیشه خطر را بیخ گوش خودشان حس کنند. اینکه در اثری که در بازه زمانی یک سال پس از پایان جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد، خلافکاری آلمانی و نژادپرست به نام یانوش ووُجیک با بازی جاش مَک کانویل با غواصی سیاهپوست اهل آفریقا و تبعه استرالیا به نام جیمی باریاکادا با نقش‌آفرینی جِیکوب جونیور نایینگول روبرو می‌شود، حاکی از شناخت سازندگان از روح زمانه اثر است.

ونسان ون‌گوگ نقاش مشهور هلندی سبک امپرسیونیسم در نامه‌ای به برادرش تئو درباره خطر برای ماهیگیران چنین می‌گوید که ترجمانی از آنچه است که گروه غواصی در تقابل با گروه گانگستری و کوسه گاوی از سر می‌گذراند:«ماهیگیران می‌دانند دریا خطرناک و توفان سهمگین است، اما از دید آنها این دلایل هرگز برای ماندن بر روی خشکی کافی نیستند. آنها این فلسفه را برای آنهایی که دوستش دارند باقی می‌گذارند. بگذار توفان برخیزد، شب فرود آید ــ کدام یک بدتر است، خطر یا ترس از خطر؟ شخصا واقعیت را ترجیح می‌دهم؛ یعنی همان خطر.»

پیتر سیلوستر مدیر فیلمبرداری «از پایین بترس» از قاب‌های ثابت برای لحظه‌های عادی و مکالمه‌ها و دوربین روی دست برای لحظه‌های تنش‌آمیز و کشمکش‌ها استفاده می‌کند از اینرو کات های استاندارد در واقع آرامشِ پیش از طوفان کات های تند و سریع را نوید می‌دهند و آهنگسازی آنجِلا لیتل، بر تعلیقِ به تصویر کشیده شده می‌افزاید.

هِرمایِن کوُرفیلد که پیشتر در «تبِ دریایی» هنرنمایی کرده است، بار دیگر، در اینجا درخشان ظاهر می‌شود و جِیک رایِن، جِیکوب جونیور نایینگول و آرتور اِنجل نیز هر یک نقش محوله را به درستی ایفا می‌کنند.

از نکات جالب توجه در ساخت «از پایین بترس» اینکه متیو هُلمز و سازندگان اثر از تکنیک «فیلمبرداری در خشکی به جای آب» بهره بردند تا بخش اعظمی از سکانس‌های غواصی زیر آب را تصویربرداری کنند در حالی که بازیگران در استودیو و لوکیشن اصلی، تجهیزات غواصی کلاسیک را به تن داشتند. «تایتانیک» جیمز کامرون و «آکوآمن» ساخته جیمز وان از جمله آثاری هستند که تصویربرداری شان با تکنیک «فیلمبرداری در خشکی به جای آب» انجام گرفته است. همچنین، از جلوه‌های ویژه میدانی و مینیاتورها برای جان بخشی به کوسه گاوی استفاده شد.

اثر یک فیلم مستقل کم بودجه با ۱۱ میلیون دلاری محسوب می‌شود که در گیشه به فروشی ۳۰۰ هزار دلاری دست یافت در حالی که بودجه ساخت فیلمی همانند «مِگ ۲: گودال» ساخته بِن ویتلی در حال حاضر به ۱۳۰ میلیون دلار می‌رسد. بخشی از بودجه ساخت «از پایین بترس» نیز صرف تغییر لوکیشن‌های متعدد به علت وقوع سیل و بازتصویربرداری نماها شده است.

«از پایین بترس» اثری است که برخلاف بدعت ها و روایت داستانی دیدنی، در گیشه و همینطور، نزد منتقدان، به بازخوردی که لایقش بوده، دست نیافته است.

فرزاد جمشیددانایی