با زاویه دید اول شخص در سینما آشنا شوید/ «پسران نیکل» یک نمونه موفق

به گزارش فیلم نت نیوز، فرض کنید که تمام اتفاقات یک فیلم از نگاه یک شخصیت روایت شود. در این حالت، شما تنها ناظر بیرونی نیستید، بلکه خود را در دل آن داستان احساس می‌کنید و در کنار شخصیت اصلی، تمام تجربه‌ها و احساسات او را زندگی می‌کنید. اما این تکنیک چگونه می‌تواند بر تجربه تماشاگر تاثیر بگذارد؟ در این مقاله قصد داریم با تحلیل فیلم «پسران نیکل» به عنوان یک نمونه موفق در فیلمی با زاویه دید اول شخص، به این سوال پاسخ دهیم و نشان دهیم که چطور این نوع تصویر برداری می‌تواند در ایجاد ارتباط عمیق‌تر با شخصیت‌ها و درک بهتر داستان نقش داشته باشد.

زاویه دید اول شخص در سینما

زاویه دید اول شخص (First-Person Perspective) به معنای روایت داستان از دیدگاه یک شخصیت خاص است. این زاویه به مخاطب اجازه می‌دهد که جهان داستان را از دریچه چشمان شخصیت مشاهده کند. در این شیوه، دوربین به گونه‌ای قرار می‌گیرد که انگار شخص در حال نگاه کردن به محیط اطراف خود است. این تکنیک می‌تواند تاثیرات گوناگونی در تجربه تماشاگر ایجاد کند، از احساس همذات‌پنداری عمیق گرفته تا انتقال بحران‌های درونی و شخصی شخصیت‌ها.

در سینما، زاویه دید اول شخص اغلب برای نمایش تجربه‌های شخصی و درونی، به ویژه در ژانرهای روانشناختی، درام و ترسناک استفاده می‌شود. این شیوه به خصوص در زمانی که قصد داریم به ذهنیت و احساسات پیچیده‌ی شخصیت‌ها نزدیک شویم، بسیار موثر است.

«پسران نیکل»: فیلمی با زاویه دید اول شخص

فیلم «پسران نیکل» به کارگردانی رامل راس، یکی از بهترین نمونه‌های استفاده از زاویه دید اول شخص در سینما است. داستان فیلم در دهه ۱۹۶۰ ایالات متحده رخ می‌دهد و روایتگر زندگی گروهی از نوجوانان سیاه‌پوست است که در یک موسسه اصلاحی با خشونت و بی‌عدالتی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این فیلم، دوربین از دیدگاه شخصیت اصلی یعنی الوود، حرکت می‌کند و به تماشاگر این امکان را می‌دهد که نه تنها به وقایع نگاه کند، بلکه مستقیماً وارد تجربه‌های درونی شخصیت‌ها شود و با آن‌ها هم‌احساس گردد.

استفاده از زاویه دید اول شخص در «پسران نیکل»، تاثیر زیادی در ایجاد تنش و بحران‌های روانی در فیلم دارد. در صحنه‌های خشونت‌آمیز یا لحظات بحرانی، دوربین به گونه‌ای حرکت می‌کند که مخاطب دقیقا در دل تجربه‌های شخصیت‌ها قرار می‌گیرد. این تکنیک، که به طور ویژه در موقعیت‌های فشار و اضطراب شخصیت‌ها نمود پیدا می‌کند، احساس محصور بودن و عدم کنترل را به تماشاگر منتقل می‌کند و باعث می‌شود او هم‌زمان با شخصیت‌ها، آن احساسات را تجربه کند.

این روش به طرز موثری باعث می‌شود که مخاطب نه فقط حوادث بیرونی، بلکه احساس درونی شخصیت‌ها را در موقعیت های مختلف حس کند. در نتیجه، تماشاگر در «پسران نیکل» نه تنها شاهد داستان است، بلکه در کنار شخصیت‌ها با احساسات، انتخاب‌ها و بحران‌های آن‌ها هم‌مسیر می‌شود. این زاویه دید اول شخص، تجربه‌ای عمیق‌تر و انسانی‌تر از داستان ارائه می‌دهد که در بسیاری از فیلم‌ها کمتر دیده می‌شود.

تکنیک‌های استفاده از زاویه دید اول شخص در «پسران نیکل»

1. انتقال احساسات از طریق دقت در جزئیات فیزیکی: در این فیلم، دوربین به شدت بر جزئیات فیزیکی بدن شخصیت‌ها تمرکز دارد. مثلا در سکانس‌های متعدد، دوربین به دستان لرزان یا صورت خسته و پر از اضطراب شخصیت‌ها می‌پردازد. این جزئیات فیزیکی به مخاطب این امکان را می‌دهد که از طریق بدنی که در حال تجربه استرس و ترس است، وارد دنیای درونی شخصیت‌ها شود.
2. محدودیت دید و تجربه: در بسیاری از سکانس‌ها، دوربین به گونه‌ای حرکت می‌کند که تنها جزئیات محدودی از محیط اطراف به تماشاگر نشان داده می‌شود. این تکنیک باعث می‌شود که مخاطب دنیای شخصیت‌ها را از دریچه محدود و ناامن آن‌ها ببیند و این احساس محدودیت و ناتوانی را تجربه کند.
3. حرکت و واکنش‌های تند دوربین: در برخی صحنه‌ها، دوربین به گونه‌ای طراحی شده است که با حرکت‌های سریع و تند، احساس اضطراب و تهدید را به تماشاگر منتقل کند. این حرکت‌های ناگهانی و اغلب بی‌ثبات، نشان‌دهنده ترس و بی‌اعتمادی شخصیت‌ها به دنیای اطراف‌شان است.

مقایسه با سایر فیلم‌ها که از زاویه دید اول شخص بهره می‌برند

استفاده از زاویه دید اول شخص در سینما تکنیک جدیدی نیست و فیلم‌های مختلفی از آن بهره برده‌اند تا تجربه‌ای متفاوت از روایت داستان ارائه دهند. به عنوان مثال، فیلم «هنری جان سخت» (Hardcore Henry) که به طور کامل از این زاویه دید استفاده می‌کند، مخاطب را در جریان تمام اتفاقات و اکشن‌های فیلم قرار می‌دهد و تجربه‌ای بسیار تعاملی و اول شخص ایجاد می‌کند. این فیلم به شدت در ژانر اکشن و هیجان‌انگیز قرار دارد، جایی که استفاده از زاویه دید اول شخص باعث می‌شود تماشاگر تمام خشونت‌ها و اتفاقات سریع را از دیدگاه شخصیت اصلی تجربه کند. اما در «پسران نیکل»، استفاده از این تکنیک بیشتر برای انتقال عمق احساسات و روان شخصیت‌ها به کار می‌رود تا فقط ایجاد هیجان.

چالش‌های استفاده از زاویه دید اول شخص در سینما

استفاده از زاویه دید اول شخص در سینما با چالش‌هایی همراه است، زیرا محدودیت‌هایی در نمایش اطلاعات و جزئیات داستان ایجاد می‌کند. فیلم‌ساز باید محتاط باشد تا داستان را از طریق چشم یک شخصیت به‌درستی منتقل کند، چرا که این تکنیک تنها آنچه را که شخصیت اصلی می‌بیند و تجربه می‌کند، به تماشاگر نشان می‌دهد. این محدودیت ممکن است منجر به یکنواختی در روایت یا کمبود جزئیات حیاتی شود که برای درک کامل داستان ضروری است. علاوه بر این، تنوع در فضاها و تغییرات در روایت نیز می‌تواند دشوار باشد، زیرا دوربین تنها از یک زاویه محدود حرکت می‌کند. با این حال، اگر فیلم‌ساز بتواند به‌خوبی از این تکنیک استفاده کند، می‌تواند تجربه‌ای عمیق و هم‌ذات‌پندارانه برای تماشاگر ایجاد کند، اما این کار نیازمند دقت و خلاقیت در طراحی صحنه‌ها و انتخاب لحظات کلیدی است.

زاویه دید اول شخص تنها شیوه‌ی خاص روایت در سینما نیست، بلکه سبک‌های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام تجربه‌ای متفاوت برای مخاطب ایجاد می‌کنند. در مطلب بعدی، شما را با انواع زاویه‌های دید در سینما آشنا می‌کنیم و بررسی می‌کنیم که هرکدام چگونه بر روایت و تجربه تماشاگر تأثیر می‌گذارند.

مازیار دهقان