«بیچارگان»؛ سوررئالیسم، فمینیسم و تصویری تازه از خلقت

به گزارش فیلم نت نیوز، فیلم «بیچارگان» (Poor Things) ساخته یورگوس لانتیموس، اثری جسورانه و بی پرواست که مرزهای سینما را در سال ۲۰۲۳ جابجا کرد. این فیلم که بر اساس رمانی به همین نام از آلاسدایر گری ساخته شده، روایتی فانتزی و گوتیک از بلوغ، هویت و جایگاه زن در جامعه ای مردسالار است. لانتیموس با سبک خاص خود، جهانی عجیب و غریب خلق کرده که همزمان شوکه کننده، خنده دار و تفکربرانگیز است.

داستان: سفر بلا در جهان عجیب

داستان «بیچارگان» حول محور بلا باکستر با بازی درخشان اما استون می گردد. بلا زنی جوان است که پس از خودکشی و پیش از مرگ، توسط دانشمند عجیب و غریب، گادوین باکستر (ویلم دفو) نجات پیدا می کند. گادوین مغز نوزادی را به بدن بالغ او پیوند می زند و او را به عنوان مخلوقی تازه از نو خلق می کند. بلا با ذهن یک کودک و بدن یک زن بالغ، شروع به کاوش جهان می کند. سفر او از خانه گادوین آغاز می شود؛ جایی که او مانند یک نوزاد رفتار می کند و به تدریج مهارت های انسانی را می آموزد. او سپس با دانکن ودربرن (مارک رافالو)، وکیلی هوس باز و فریبنده، فرار و سفری پرماجرا را در سراسر اروپا آغاز می کند. در این سفر، بلا با جنبه های مختلف زندگی، عشق، فقر و عدالت آشنا می شود و به تدریج هویت مستقل خود را پیدا می کند.

سبک بصری و کارگردانی لانتیموس

یکی از نقاط قوت «بیچارگان» سبک بصری خاص آن است. لانتیموس با استفاده از لنزهای واید و چشم ماهی (Fisheye lens)، نماهای عجیب و غریب، ترکیب رنگ های خیره کننده و دنیایی سوررئال و فانتزی خلق کرده است. دکوراسیون صحنه و طراحی لباس نیز در ایجاد این جهان نقش مهمی دارند. از ساختمان های ویکتوریایی تا شهرهای پر زرق و برق اروپا، همه چیز با جزئیات دقیق طراحی شده است تا حس غریبه بودن و شگفتی بلا را بازتاب دهد. نورپردازی خاص و استفاده از کنتراست های شدید، به فضاسازی فیلم عمق و بعد می بخشد. لانتیموس با این انتخاب های جسورانه، تماشاگر را به سفری بصری می برد که از هر نظر تازه و متفاوت است.

بازیگری: درخشش اما استون

اما استون در نقش بلا باکستر، عملکردی فوق العاده از خود نشان داده است. او با ظرافت خاصی، تحول بلا را از یک نوزاد با ذهن خالی تا زنی مستقل و آگاه به تصویر می کشد. حرکات بدن، لحن صدا و حالات چهره او به گونه ای است که به طور کامل حس رشد و تکامل بلا را منتقل می کند. این نقش پر چالش، نیازمند جسارت و توانایی بالایی بوده که استون به خوبی از پس آن برآمده است. ویلم دفو نیز در نقش گادوین باکستر، با چهره ای پر از زخم، حضوری به یاد ماندنی دارد. مارک رافالو هم در نقش دانکن ودربرن، با ترکیبی از کمدی و جنون، یکی از جذاب ترین شخصیت های مکمل فیلم را می سازد. بازیگران این فیلم شامل افراد زیر هستند:

• اما استون در نقش بلا باکستر
• مارک رافلو در نقش دانکن ودربرن
• ویلم دفو در نقش دکتر گادوین باکستر
• رامی یوسف در نقش مکس مک‌کندلز
• کریستوفر ابوت در نقش آلفی بلسینگتون
• جراد کارمایکل در نقش هری آستلی
• مارگارت کوالی در نقش فلیسیتی
• کاترین هانتر در نقش سویینی
• هانا شیگولا در نقش مارتا فون کرتزراک

مضامین: فمینیسم، آزادی و انسان بودن

«بیچارگان» (Poor Things) به طور عمیق به مضامین فمینیستی می پردازد. بلا با سفر خود، در برابر محدودیت های اجتماعی و نقش های سنتی که به زنان تحمیل می شود، سرکشی می کند. او بدن و تمایلات خود را کشف می کند، بدون این که خود را تابع قضاوت های اخلاقی جامعه بداند. فیلم به این سوال می پردازد که انسان بودن چیست؟ آیا هویت از پیش تعیین شده است یا در طول زندگی و با تجربه کردن شکل می گیرد؟ بلا نماد آزادی و رهایی از قید و بندهاست. او جهانی را که توسط مردان ساخته شده، به چالش می کشد و به دنبال درک خود و جایگاهش در آن است. این فیلم همچنین به موضوعات طبقاتی و نابرابری های اجتماعی نیز نگاهی انتقادی دارد.

لیست جوایز

فیلم «بیچارگان» به کارگردانی یورگوس لانتیموس، یکی از پر افتخارترین فیلم‌های سال ۲۰۲۳ بود و جوایز متعددی را در جشنواره‌های مختلف به دست آورد. در ادامه به مهم‌ترین جوایز این فیلم اشاره می‌شود:

جوایز اسکار (Academy Awards)

فیلم «بیچارگان» در نود و ششمین دوره جوایز اسکار، موفق به کسب چهار جایزه از ۱۱ نامزدی خود شد. این جوایز عبارتند از:

• بهترین بازیگر نقش اول زن: اما استون
• بهترین طراحی صحنه: جیمز پرایس، شونا هیث و زسوزا میهالک
• بهترین چهره‌پردازی و آرایش مو: نادیا استیسی، مارک کولیه و جاش وستون
• بهترین طراحی لباس: هالی وادینگتون

جوایز گلدن گلوب (Golden Globe Awards)

این فیلم در هشتاد و یکمین دوره جوایز گلدن گلوب، دو جایزه را کسب کرد:

• بهترین فیلم سینمایی – کمدی یا موزیکال
• بهترین بازیگر زن فیلم کمدی یا موزیکال: اما استون

جوایز بفتا (British Academy Film Awards – BAFTA)

در هفتاد و هفتمین دوره جوایز بفتا، «بیچارگان» با پنج جایزه از جمله جوایز مهم زیر، درخشید:

• بهترین بازیگر نقش اول زن: اما استون
• بهترین طراحی لباس
• بهترین طراحی تولید
• بهترین چهره‌پردازی و مو
• بهترین جلوه‌های ویژه تصویری

جشنواره فیلم ونیز (Venice International Film Festival)

این فیلم در هشتادمین جشنواره فیلم ونیز در سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور ۱۴۰۲)، جایزه معتبر شیر طلایی بهترین فیلم را از آن خود کرد که نشان‌دهنده شروع درخشان آن در فصل جوایز بود.

دیگر جوایز و افتخارات

علاوه بر این جوایز اصلی، فیلم «بیچارگان» (Poor Things) در جشنواره‌ها و انجمن‌های منتقدان مختلف نیز مورد تحسین قرار گرفت و جوایزی را در زمینه‌های گوناگون از جمله بهترین بازیگر زن، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین فیلمبرداری کسب کرد. این فیلم همچنین توسط بنیاد فیلم آمریکا و هیات ملی بازبینی به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۳ انتخاب شد.

نقد و تحلیل: نقاط قوت و ضعف

«بیچارگان» فیلمی است که واکنش های متفاوتی را برمی انگیزد. برخی آن را شاهکاری جسورانه و هوشمندانه می دانند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از محتوای صریح و ساختار غیر متعارف ان دلخور شوند.

نقاط قوت

• نوآوری و جسارت: لانتیموس با شکستن قواعد مرسوم، اثری کاملا متفاوت و نو خلق کرده است.
• تصویرسازی خیره کننده: جلوه های بصری فیلم، تماشاگر را مجذوب خود می کند.
• بازیگری بی نقص: اما استون در نقش بلا، یکی از بهترین بازی های دوران حرفه ای خود را ارائه داده است.
• مضامین عمیق: فیلم به سوالات مهمی درباره هویت، آزادی و جامعه می پردازد.
• طنز سیاه و کمدی خاص: لانتیموس با طنز خاص خود، لحظات خنده دار و تفکر برانگیزی را خلق می کند.

نقاط ضعف

• محتوای صریح: برخی صحنه ها ممکن است برای همه تماشاگران مناسب نباشد.
• ریتم کند در برخی بخش ها: ممکن است برخی از تماشاگران ریتم فیلم را در بخش هایی کمی کند بیابند.
• پیچیدگی مضامین: درک کامل تمام لایه های فیلم ممکن است نیاز به تامل و تحلیل داشته باشد.

«بیچارگان» اثری است که تماشاگر را به فکر فرو می برد و او را به چالش می‌کشد. این فیلم با سبک بصری منحصر به فرد، بازی های درخشان و مضامین عمیق خود، تجربه ای فراموش نشدنی را رقم می زند. لانتیموس بار دیگر ثابت کرده که در ساخت آثار غیر متعارف و تاثیرگذار مهارت دارد. این فیلم را می توان نه تنها به عنوان یک داستان بلوغ، بلکه به عنوان نقدی بر جامعه و آزادی انسان، به ویژه زنان، در نظر گرفت. «بیچارگان» قطعا از آن دسته فیلم هایی است که پس از تماشا، مدت ها در ذهن تماشاگر باقی می ماند و او را به بازاندیشی درباره مفاهیم آزادی و هویت وامی دارد.

مازیار دهقان