تهیه‌کننده فیلم مستند نیمه بلند «مرگ ماسایوشی»معتقدست مخاطبی که این فیلم را ببیند می تواند قضاوت بهتری درباره وضعیت فعلی و آینده سرزمین ژاپن داشته باشد اما «مرگ ماسایوشی» به دنبال پیام سیاسی یا هدفی به این منظور نبوده است.
محمدجواد رییسی تهیه کننده مستند «مرگ ماسایوشی» درباره ایده این اثر که بررسی سیاسی و تاریخی درباره تحولات ژاپن از قرن ۱۹ تا دوران مدرن می‌پردازد، گفت: این موضوع تقریباً در ایران یا پیش از این کار نشده یا به طور جامع کار نشده بود. ضمن این که با رویکرد تاریخی که ما در این اثر به کار گرفتیم و برایمان اهمیت داشت، پیش از این مستندی تولید نشده است. از سویی دیگر «مرگ ماسایوشی» به دنبال پیام سیاسی یا هدفی به این منظور نبوده است.
وی درباره علت پرداختن به موضوع ۷ سال اشغال ژاپن و نفوذ آمریکا در این کشور در مستند «مرگ ماسایوشی» عنوان کرد: این سوژه در گفت‌وگوهای درون مجموعه ما شکل گرفت و پیشنهاد علی‌اکبر مجیدی‌فرد از دوستان ما بود که در جلسات ایده و پژوهشی که به طور مستمر داریم، مطرح شد. ژاپن در میان کشورهای دنیا چه به لحاظ فرهنگی و چه از منظر اقتصادی مطرح است و مخاطبان ایرانی نیز از سال‌های دور با کالاهای ژاپنی و محصولات و حتی اطلاعاتی درباره این کشور سروکار دارند اما این اطلاعات در بخش‌هایی ناقص است و ما قصد داشتیم تا آن‌ها را آگاه‌تر کنیم.
رییسی خاطرنشان کرد: به نظرم مخاطبی که این فیلم را ببیند، می‌تواند قضاوت بهتری درباره وضعیت فعلی و آینده سرزمین ژاپن داشته باشد. در واقع ایده‌ای درباره آنچه که ژاپن امروز است و در آینده خواهد بود. زیرا ما بسیاری از واقعیت‌ها را درباره ژاپن نمی‌دانیم و ارزیابی‌هایمان نسبت به مردم و فرهنگ این کشور بعضاً اشتباه است. شاید ارائه جزییاتی درباره شرایط ژاپن در جنگ جهانی دوم و رابطه‌اش با آمریکا باعث شود دید بهتری درباره این کشور داشته باشیم.
وی در پاسخ به این که چقدر پرداختن به رابطه میان دو کشور آمریکا و ژاپن در جریان مستند «مرگ ماسایوشی» متاثر از نگاه ضدآمریکایی بوده است، توضیح داد: به هر حال این یک اشتباه تاریخی است و نیز بخشی از واقعیت‌های تاریخی را در این اثر گفته‌ایم؛ درباره این که ژاپنی‌ها حمله را شروع می‌کنند اما در واقع این یک تله از سمت آمریکایی‌ها بوده است. البته ما سعی کرده‌ایم به طور مستقیم دست‌کم به مخاطبان فیلم قضاوتی ارائه ندهیم و این که ژاپنی‌ها درگیر پیمان اقتصادی و امنیتی شده‌اند، به طور مستقیم صحبت نکرده‌ایم اما درباره آن بخش‌هایی از تاریخ سیاسی جنگ جهانی دوم و آنچه که فکر می‌کردیم از مسلمات تاریخی است، شفاف عمل کردیم. به طور کلی برایمان این مهم بوده که مخاطب درباره تاثیری که پیمان پلازا بر صد سال آینده ژاپن تأثیر مثبتی می‌گذارد یا منفی.
ژاپنی‌ها آرشیوهای تصویری غنی از تاریخ خود ثبت کرده‌اند
این تهیه‌کننده درباره نحوه دسترسی به منابع آرشیوی درباره موضوع مستند نیز توضیح داد: آرشیو مورد استفاده و تصاویری «مرگ ماسایوشی» ماحصل تلاش شبانه‌روزی و چندین ماهه حسین صفرزاده کارگردان این مستند است. ضمن این که باید بگویم ژاپنی‌ها برعکس خیلی از کشورهای دیگر آرشیوهای خوبی از وقایع تاریخی خود دارند و رویدادها را به ثبت رسانده‌اند. نمی‌دانم علت این اتفاق به دیدگاه فرهنگی یا سبقه تاریخی‌شان برمی‌گردد یا نه، اما جست‌وجوی مابه ازاهای تصویری برای روایت‌ها در «مرگ ماسایوشی» برای ما از طریق روش‌های مختلف صورت گرفت.
وی درباره برنامه ریزی برای پخش این مستند بعد از نمایش در پانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت نیز عنوان کرد: این مستند محصول سازمان اوج است و ما به عنوان سازنده همیشه دوست داریم فیلم‌هایمان دیده شود. امیدوارم برای پخش فیلم همکاری خوبی صورت بگیرد و «مرگ ماسایوشی» دیده شود. البته به دلیل این که قانون کپی‌رایت در کشور ما رعایت نمی‌شود و عضو کنوانسیون برن نیستیم، حضور بین‌المللی این فیلم در جشنواره‌های خارجی عملاً ممکن نیست و دسترسی نداریم لایسنس تصاویر به کار رفته در فیلم را تهیه کنیم.
رییسی درباره جشنواره سینماحقیقت نیز بیان کرد: این رویداد مثل خود سینمای مستند مخاطبان تخصصی دارد. اگرچه در چند سال اخیر مخاطبان عام نیز به تماشای مستندها تا حدی عادت کرده‌اند، اما باز هم باید بگوییم این گونه دارای مخاطبان تخصصی یا بهتر بگویم نخبگانی است.
در بخش‌های تولیدی «مرگ ماسایوشی» که راوی آن یک فرد ژاپنی به نام ماسایوشی است، استفاده از روایت اول شخص مفرد آن هم به زبان فارسی میزان باورپذیری را ممکن است کم کند. رییسی درباره این نظر عنوان کرد: این بخش بر اساس ایده کارگردان بوده است و او توضیح بهتری درباره‌اش دارد اما علت اصلی به کارگیری این نوع از روایت برقراری ارتباط بهتر با مخاطب است؛ آن هم از منظری که بتواند این ارتباط بهتر را برقرار کند. اگرچه این شیوه شاید متداول نباشد، اما سبکی است که کمتر دیده‌ایم و کارگردان درباره‌اش جسارت به خرج داده است.
وی در پایان درباره فرآیند تولید این مستند نیز گفت: فرآیند ایده تا تولید و پس تولید این مستند حدود ۱۰ ماه طول کشید. سه ماه اول بیشتر درگیر تحقیقات عمومی و شکل دادن به ایده اولیه بودیم و نوشتن فیلمنامه و تدوین و صداگذاری و سایر بخش ها نیز بعد از آن ادامه یافت. بخش‌های تولیدی «مرگ ماسایوشی» در روستای حلیمه جان در گیلان فیلمبرداری شده است و کاراکتر آن یک ایرانی است که چهره‌ای شبیه به ژاپنی‌ها دارد. ما این اثر را برای عموم مخاطبان تولید کرده‌ایم و جشنواره سینماحقیقت نیز می‌تواند فرصتی باشد که با آن‌ها ارتباط بگیریم.
منبع: فارس
فیلم «مرگ ماسایوشی» را اینجا ببینید.
