مستند «رزم‌آرا؛ یک دوسیه مسکوت» جسورانه به یک دوره تاریخی که همچنان از نظر سیاسی گنگ است، می پردازد.
به گزارش فیلم نت نیوز، مستند «رزم‌آرا؛ یک دوسیه مسکوت» نشان می‌دهد یک مستند سیاسی حتی در شرایط پیچیده این روزها ظرفیت‌های فراوانی برای بیان حقایق دارد و می‌تواند با نوع روایت و مصالح پر و پیمان خود که شامل عکس و ویدئو و صداست، حتی برای مخاطب عام که اطلاعات تاریخی و سیاسی مختصر دارد نیز جذاب و درگیرکننده باشد. این مستند با تمرکز بر یک روزگار ملتهب (ماه‌های پیش از ملی شدن نفت) جسورانه به یک دوره تاریخی که همچنان از نظر سیاسی گنگ است، پرداخته است.
فیلم با عکس ترور رزم‌آرا و روایت دستگیری و آزادی خلیل طهماسبی در سال ۱۳۲۹ و سپس دستگیری دوباره‌اش در سال ۱۳۳۴ همراه با اعضای فداییان اسلام آغاز می‌شود و به عبارتی از همان ابتدا پرسش اصلی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند: چرا خلیل طهماسبی دستگیر و سپس آزاد شد؟
در این بین درباره زندگی و شخصیت حاج‌علی رزم‌آرا اطلاعات جالب و کمتر شنیده شده‌ای به مخاطب می‌دهد و نحوه بالا رفتنش از پله‌های قدرت را تا ریاست ستاد ارتش و نخست‌وزیری روایت می‌کند. در خلال این روایت مخاطب تصویری از چهر‌ه‌های تأثیرگذار در سیاست ایران در آن سال‌ها به‌دست می‌آورد. پس از آن به ماجرای قتل او می‌پردازد و از آنجاست که پرسش‌های جدی‌تر فیلم آغاز می‌شود: چه‌کسی دستور قتل رزم‌آرا را صادر کرد؟ آیا واقعاً خلیل طهماسبی رزم‌آرا را کشت؟ چه کسانی بدشان نمی‌آمد که رزم‌آرا از صحنه سیاست ایران حذف شود؟ مناسبات میان محمدرضا پهلوی و سپهبدی که گاه از شاه هم فرمان نمی‌برد چگونه بود؟ چرا خلیل طهماسبی با مصوبه مجلس از زندان آزاد شد؟ حتی چرا خلیل طهماسبی پس از آزادی از زندان سر کوچه‌ای که خانه پدری رزم‌آرا در آن قرار داشت، مغازه نجاری باز کرد؟
پرسش‌های بسیاری که فیلم تلاش می‌کند همه فرضیه‌ها را برای رسیدن به پاسخ‌های احتمالی آن بررسی کند. تلاش فیلم برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها آن‌قدر جست‌و‌جوگرانه و جذاب است که مخاطب پابه‌پای فیلم می‌آید و خسته نمی‌شود. فیلمی که تعداد تصویرها و گفت‌و‌گوهای مستند آن بسیار اندک است و بیشتر موجودی تصویری‌اش عکس است و تصویرسازی‌هایی که برای بازآفرینی صحنه‌های بازجویی از آن استفاده کرده است. تلاش کارگردان برای بررسی همه اسناد موجود، از بازجویی‌های به جا مانده از شخصیت‌ها تا صداهای کسانی که به مناسبتی حرفی از رزم‌آرا به میان آورده‌اند و بررسی همه احتمالات موجود و ناموجود در ترور حاج‌علی رزم‌آرا مستندش را به یک اثر کامل درباره رزم‌آرا تبدیل می‌کند.
رزم‌آرا؛ یک دوسیه مسکوت نه تنها تصویری روشن از شخصیت و زندگی سپهبد رزم‌آرا به‌خصوص در روزهای منتهی به ترورش در مسجد شاه ترسیم می‌کند بلکه موفق می‌شود تصویری ملموس از خلیل طهماسبی (ضارب احتمالی رزم‌آرا با عقایدی افراطی)، نواب صفوی (فدائی جوانی که مشارکتش را در ترور علی‌رغم شواهد روشن انکار می‌کند) و به‌خصوص تصویری عینی از نقش پدرخواندگی آیت‌الله کاشانی (کسی که در پشت‌صحنه برای حذف رزم‌آرا تلاش می‌کند) و البته شمایی پیچیده از مصدق (که هیچ شباهتی به تصویر رسمی از او ندارد) برای بیننده‌اش بسازد.
همچنین مستند رزم آرا لحظات کوچک و خلوت شخصیت‌ها را گاه به‌شکلی بیادماندنی بازآفرینی می‌کند شبیه تصویری که از شیوه دست گذاشتن مصدق روی سر و بستن گوش‌ها (با انگشت‌هایش) موقع روبرو شدن با نواب صفوی شکل می‌گیرد (مصدق می‌گوید این آقا را اصلا نمی‌شناسد) یا صحنه تکرارشونده دیدنی مستند که ویدئویی است که آیت‌الله کاشانی در آن مستقیم به دوربین نگاه می‌کند و در خاطر می‌ماند و این مستند را در سطحی دیگر از مستندهای این‌چنینی جلوه می‌دهد.
با توجه به اینکه نزدیک به ۷۰سال از ترور رزم‌آرا می‌گذرد و اسناد موجود درباره او در طول این سال‌ها اغلب از بین رفته و تقریباً همه آدم‌هایی که اطلاعی از او و پرونده‌اش داشته‌اند دیگر در قید حیات نیستند. این مستند اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند و این ضرورت را یاد آور می‌شود که مستندهای بسیاری باید ساخته شود تا مخاطبان امروز تصویری روشن از تاریخ معاصر به‌دست بیاورند. مستند «رزم‌آرا؛ یک دوسیه مسکوت» آغاز روشنی است که می‌تواند فصلی تازه در تاریخ معاصر ایران باشد و حتی آنها که علاقه‌ای به تاریخ ندارند را به سینما بکشاند.
مستند «رزم آرا، یک دوسیه مسکوت» به قتل مرموز سپهبد حاجی علی رزم آرا، نخست وزیر دوران پهلوی و عوامل موثر در ترور او و چهره های دخیل در این رویداد می پردازد.
عوامل مستند «رزم آرا، یک دوسیه مسکوت» عبارتند از نویسنده و کارگردان: سید احسان عمادی، مشاور تاریخی: مرتضی رسولی پور، گوینده: محمد بحرانی، تهیه‌کننده : حسام اسلامی، تصویربردار: مصطفی آتشمرد، صداگذار: یونس اسکندری، تدوین: محمدحسین حیدری، موشن گرافی: حامد کاظم زاده، طراح تصویر: محمدرضا دوست محمدی، دستیار کارگردان: علی سیف الهی. مدت زمان فیلم ۷۸ دقیقه و سال تولید آن ۱۳۹۶ است.
مونا باغی
