یک فهرست جذاب و کمتر دیده شده به روایت تارانتینو

به گزارش فیلم‌نت‌نیوز، به جرات می‌توان گفت کمتر کارگردانی وجود دارد که مانند کوئنتین تارانتینو اینگونه بدون هراس، الهام‌ها و تاثیراتی که در ساخت آثارش از دیگران گرفته را بیان کند. درست زمانی که حداقل گروه بزرگی از هنرمندان تاثیراتی که از دیگران گرفته‌اند را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند – اگر نگوییم کاملا این موضوع را انکار می‌کنند – این کارگردان مولف اهل تنسی با اعتمادبه‌نفس و سرخوشی ذاتی‌اش آن‌ها را فریاد می‌زند و در فیلم‌هایش به کار می‌بندد تا همه‌ی دنیا بتوانند از تماشایشان لذت ببرند. فقط کافیست که به هرکدام از فیلم‌های تارانتینو نگاه کنید، مطمئنا تقدیم‌نامه‌ای از طرف او به یک یا چند بازیگر، نویسنده یا کارگردان که به فیلم او اعتبار هنری بخشیده‌اند را خواهید دید.

فیلم‌شناسی تارانتینو با بیش از ۲۰ سال فعالیت حرفه‌ای و ساخت آثار متنوع و ماندگار، نماد یک سینمای پسا مدرن قطعی است که آثار آن به طرز دردناکی محدودند. با تمام این‌ها و در حالی که نمی‌توان میراث او در سینمای مدرن معاصر را نادیده گرفت، فیلم بعدی او آخرین اثری خواهد بود که از این کارگردان خاص در سینما می‌بینیم. او بارها در حرف‌هایش عنوان کرده بود  که فقط ۱۰ فیلم خواهد ساخت و اگر قسمت‌های اول و دوم فیلم «بیل را بکش» (Kill Bill) را به‌ عنوان یک فیلم درنظر بگیریم – همانطوری که خود تارانتینو در نظر می‌گیرد –  «منتقد فیلم» (The Movie Critic) آخرین فیلم او در دنیای جادویی سینما خواهد ‌بود.

اطلاعات زیادی درباره‌ی فیلم بعدی او در دست نیست، جز اینکه داستان آن درباره‌ی یک منتقد سینماست که در سال ۱۹۷۷ زندگی می‌کند و فیلم‌های پرطرفدار روی پرده را در مجله‌ای عامه‌پسند مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. نه‌ تنها همکاری همیشگی تارانتینو با ستارگان بزرگ هالیوودی ازجمله لئوناردو دی کاپریو، برد پیت و مارگو رابی در این فیلم هم ادامه دارد، بلکه شایعاتی حاکی از حضور کریستین بیل نیز در فیلم «منتقد فیلم» مطرح شده است که اگر صحت داشته باشد، شاهد اولین همکاری بین این دو هنرمند کارکشته در سینما خواهیم‌ بود. دو هنرمندی که همکاریشان با یکدیگر بدون شک نتایجی باورنکردنی به‌ همراه خواهد داشت.

با نزدیک‌تر شدن به پایان فعالیت‌های حرفه‌ای تارانتینو در دنیای هالیوود – که بسیار هم غم‌انگیز است – قصد داریم تا با شیوه‌ای متفاوت به آثار او نگاهی بیندازیم. تارانتینو یکی از بزرگترین فیلمسازان و سینماگران این صنعت به حساب می‌آید و با دانشی بالا که تعداد کمی توان رقابت با او را در این زمینه دارند، به کارگردانی منحصربه‌فرد تبدیل شده که در تاریخ کم‌نظیر است. تاکنون مقالات زیادی درباره‌ی او نوشته شده و ما قصد داریم که این‌بار نگاهی عمیق به فیلم‌هایی بیندازیم که مستقیما بر برخی از یهترین فیلم‌های او ناثیر گذاشته‌اند و الهام‌بخش ساخت آن‌ها بوده‌اند.

۱۰. شهر در آتش (City on Fire)

• کارگردان: رینگو لام
• بازیگران: چو یون فات، رینگو لام، دنی لی، کارل ماکا، کری نگ، روی چیانگ
• تاریخ انتشار: ۱۹۸۷
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰

واقعا اذعان به این موضوع که فیلم «سگ‌های انباری» (Reservoir Dogs) تارانتینو چقدر باید از این فیلم کلاسیک پلیسی هنگ کنگی متشکر و قدردان یاشد کار سختی است. فیلم «شهر در آتش» که رینگو لام – اجرای یکی از نقش‌های اصلی هم با خودش بود – آن را در سال ۱۹۸۷ کارگردانی کرده است، روایتگر داستان نفوذ یک کارآگاه مخفی به یک باند خطرناک دزدی جواهرات است که از جهات مختلف تأثیر بسیاری در روند ساخت اولین فیلم تارانتینو داشت.

این دو فیلم شباهت‌هایی انکار نشدنی به یکدیگر دارند و تارانتینو در نقاط داستانی و صحنه‌های زیادی، از دزدی‌های ناموفق گرفته تا کشته ‌شدن غیرنظامیان و افراد بی‌گناه در صحنه‌های تیراندازی متفابل بین تبهکاران و پلیس مستقیما از «شهر در آتش» تاثیر گرفته است. مشهورترین بخش این الگوبرداری اما ۲۰ دقیقه‌ی پایانی «سگ‌های انباری» است که تقریبا ساختار و اتمسفر یکسانی با فیلم رینگو لام دارد؛ جنایتکارانی سرخورده و ناامید که برای فرار از مأمورین پلیس به فضایی متروکه پناه می‌برند و آنقدر نسبت به اطرافشان دچار شک و پارانویا می‌شوند که روی یکدیگر اسلحه می‌کشند.

۹. مرگبار ببوس مرا (Kiss Me Deadly)

• کارگردان: رابرت آلدریچ
• بازیگران: رالف میکر، آلبرت دکر، پال استوارت، خوانو هرناندز
• تاریخ انتشار: ۱۹۵۵
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۸ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰

ارجاعات وارد شده از آثار دیگر به دومین فیلم برنده‌ی نخل طلای تارانتینو و البته شناخته شده‌ترین اثرش «داستان عامه‌پسند» (Pulp Fiction)، آن‌قدر زیاد است که برای بررسی آن‌ها لیست ویژه‌ی دیگری مورد نیاز است.

صحنه‌ی شلیک گلوله‌ی تراولتا به شیشه‌ی اتوموبیل از فیلم «روانی» (Psycho) و سکانس رقص مشهور دو نفری آن از فیلم «هشت و نیم» (½۸) الهام گرفته شده‌اند. این فیلم که در سال ۱۹۹۴ اکران شد، شاید پخته‌ترین فیلم او از نظر بصری باشد.

در این فیلم همچنین، کیف اسرارآمیزی وجود دارد که درخشش طلایی خیره‌کننده‌ای از درونش ساطع می‌شود و تمام خط روایی فیلم روی آن بنا شده است. جالب است بدانید که این بخش از «داستان عامه‌پسند» مستقیماً از فیلم محصول سال ۱۹۵۵ نوآر رابرت آلدریچ به‌نام «مرگبار ببوس مرا» الهام گرفته شده ‌است که در آن، شخصیت‌ها بر سر یک جعبه‌ی «رادیواکتیو» که گمان می‌رود حاوی پول و یا سرمایه‌ای هنگفت است، با یکدیگر دعوا می‌کنند.

۸. فاکسی براون (Foxy Brown)

• کارگردان: جک هیل
• بازیگران: پم گریر، آنتونیو فارگاس، پیتر براون، تری کارتر
• تاریخ انتشار: ۱۹۷۴
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۲ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰

تارانتینو برای ساخت فیلم «جکی براون» (Jackie Brown) خود در سال ۱۹۹۷ ، از رمان «رام پانچ» (Rum Punch) اثر المور لئونارد الهام گرفت و در مسیر بهتر شدن، تغییرات هوشمندانه‌ای در آن ایجاد کرد. او همچنین این اقتباس جذاب را از دریچه‌ی «سینمای تجارتی سیاهان» (blaxploitation) روایت کرد که بسیار مورد توجه واقع شد. سینمای تجارتی سیاهان، به آن دسته از فیلم‌های تولید شده در دهه‌ی هفتاد میلادی گفته می‌شود که برای جلب تماشاگران سیاه‌پوست ساخته می‌شدند.

علاوه ‌بر فیلم «کافی» (Coffy) تولید سال ۱۹۷۳، «فاکسی براون» نیز از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین فیلم‌های این ژانر بود که برای تارانتینو الهام‌بخش بودند و به او کمک کردند با بتواند چشم‌انداز درستی را برای ساخت سومین اثرش شکل دهد. از انتخاب پم گریر به ‌عنوان نقش اول که در هردو فیلم بالا و چند اثر دیگر از این جریان شخصیت اصلی بود، تا نام جدیدی که او برای نسخه‌ی تازه‌ی فیلم «فاکسی براون» انتخاب کرد، کاملا مشخص است که این محصول سال ۱۹۷۴ جک هیل، عمیقاً تارانتیو را تحت تأثیر قرار داده بود.

۷. برف های خونین (Lady Snowblood)

• کارگردان: توشیا فوجیتا
• بازیگران: میکو کاجی، توشیو کروساوا، ماساکی دیامون، میوکو آکازا، تاکئو شی
• تاریخ انتشار: ۱۹۷۳
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۰۰ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

هردو فیلم از مجموعه‌ی «بیل را بکش» (Kill Bill) تارانتینو از شاهکارهای فیلمسازی قدیمی بی‌شماری الهام گرفته‌اند، اما فیلم سامورایی محصول سال ۱۹۷۳ توشیا فوجیتا تاثیر ویژه‌ای از لحاظ زیبایی‌شناسی و فضای فیلم روی آن‌ها داشته که کاملاً مشهود است.

شخصیت اصلی این فیلم یک شمشیرباز زن ماهر است که با توانایی‌های فوق‌العاده‌اش قادر به مبارزه با چندین مرد به‌ صورت همزمان بوده و مأموریت‌های خود را غرق در خون و با حس قوی انتقام به پایان می‌رساند. علاوه ‌بر حس انتقام مشترکی که در این دو فیلم جریان دارد و این واقعیت که هیچ‌کس و هیچ‌چیزی قادر به متوقف کردن قهرمان داستان در رسیدن به هدفش نیست، صحنه‌ی به‌ یاد ماندنی پایان فیلم«برف‌های خونین» یا «خانم برف خونین» که در فضایی برفی اتفاق می‌افتد، شما را به‌یاد همین صحنه در اولین فیلم «بیل را بکش» می‌اندازد.

۶. داستان سامورایی (Samurai Fiction)

• کارگردان: هیرویوکی ناکانو
• بازیگران: تومویاسو هوتی، میوری کازاما، میتسورو فوکی کوشی، ماری ناتسوکی، فومییا فوجیئی
• تاریخ انتشار: ۱۹۹۸
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰

اگرچه تأثیرگذاری این فیلم تنها در یک سکانس از فیلم «بیل را بکش» (Kill Bill) احساس می‌شود، اما همین یک سکانس آنقدر برای تارانتینو الهام‌بخش بوده که از میان تمام ارجاعاتی که می‌توانسته استفاده کند، این صحنه را عیناً بدون حتی ذره‌ای تغییر در فیلم خود گنجانده ‌است.

این ترکیب کمدی – سامورایی نوستالژیک یک شاهکار سیاه و سفید است که اگرچه این ژانر را به استهزا می‌گیرد اما در عین حال صحنه‌های مبارزه‌ی واقعا تماشایی و سطح بالایی را به مخاطب ارائه می‌دهد. علاوه‌ بر این، «داستان سامورایی» با استفاده از یک پالت رنگی محدود، به تماشاچی کمک می‌کند تا خودش را کاملا در محیط واقعی فیلم حس کند؛ مثلاً یک صحنه‌ی مبارزه‌ی معروف در این فیلم وجود دارد که در آن شخصیت‌ها به صورت سایه نشان ‌داده ‌می‌شوند و درمقابل پس‌زمینه‌ای قرمز و هندسی با یکدیگر دوئل می‌کنند، صحنه‌ای که تارانتینو، عینا مثل همان را در فیلمش پیاده‌سازی کرده است.

۵. دوازده مرد خبیث (The Dirty Dozen)

• کارگردان: رابرت آلدریچ
• بازیگران: لی ماروین، ارنست بورگناین، چارلز برانسون، جیم براون، جان کاساوتیس، ریچارد جاکل
• تاریخ انتشار: ۱۹۶۷
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰

پنج سال پس از انتشار دومین قسمت از فیلم ماندگار «بیل را بکش» (Kill Bill) تارانتینو با ساخت فیلم «حرامزاده‌های لعنتی» (Inglorious Basterds) در سال ۲۰۰۹ چیزی به ما هدیه داد که بسیاری آن را بزرگترین ساخته‌اش تا به امروز می‌دانند.

در این فیلم، یک گروه نخبه از سربازان یهودی مأموریت مخفیانه‌ای برای از ‌بین بردن بلندمرتبه‌ترین رده‌های رژیم نازی، ازجمله خود هیتلر را برنامه‌ریزی می‌کنند و این فقط یکی از جنبه‌های مشترک آن با فیلم جنگی رابرت آلدریچ به‌نام «دوازده مرد خبیث» است که در آن هم گروهی از سربازان برای یک مأموریت مخفی دور هم جمع می‌شوند و قصد دارند قصری در فرانسه‌ی اشغال شده که محل گرد آمدن امرای آلمان نازی است را منفجر کنند.

۴. این گروه خشن (The Wild Bunch)

• کارگردان: سام پکینپا
• بازیگران: ویلیام هولدن، ارنست بورگناین، رابرت رایان، ادموند اوبرایان، وارن اوتس، هایمه سانچز
• تاریخ انتشار: ۱۹۶۹
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

تارانتینو بارها در صحبت‌هایش به تأثیری که کارگردان این فیلم یعنی سام پکینپا روی او داشته اشاره کرده ‌است، اما «این گروه خشن» قطعاً همان کهن الگویی است که تأثیر آن را می‌توان بر کل فیلم‌های کارنامه‌ی هنری تارانتینو مشاهده ‌کرد.

این فیلم به‌طور خاص درباره‌ی گروهی از شخصیت‌های بدذات و خرابکار است که برای رسیدن به اهداف خود، چه درست و چه نادرست، دست به خشونت و رفتارهای خونین و مرگبار می‌زنند. تارانتینو با استفاده از استخوان‌بندی اصلی این فیلم، حس و حال وسترن اسپاگتی را وارد کارهایش کرده که تاثیرات خوشایند آن در فیلم‌هایی مانند «بیل را بکش» (Kill Bill)، «حرامزاده‌های لعنتی» (Inglorious Basterds) و «هشت نفرت‌انگیز» (The Hateful Eight) کاملا مشهود است.

۳. جانگو (Django)

• کارگردان: سرجیو کوربوچی
• بازیگران: فرانکو نرو، لوردانا نوسیاک، جینو پیرینس، لوچانو روسی، جیووانی ایوان اسکراتولیا
• تاریخ انتشار: ۱۹۶۶
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰

تارانتینو با وسترن اسپاگتی یا همان وسترن ایتالیایی غریبه نیست و ساختن اثری کلاسیک در این ژانر که اتفاقاتش در دوران Antebellum South (یک دوره‌ی تاریخی مهم در تاریخ آمریکا که از پایان جنگ ۱۸۱۲ تا آغاز جنگ داخلی آمریکا در ۱۸۶۱ را شامل می‌شود) می‌افتد حاصل تاثیر مستقیم یکی از فیلم‌های همین ژانر بر او بود. حتی نامی هم که او برای فیلمش انتخاب کرد، با اضافه کردن یک کلمه‌ اضافی به عنوان آن اثر شکل گرفته بود.

فیلم محصول سال ۱۹۶۶ سرجیو کوربوچی هیچ ابایی از نمایش بی‌پرده‌ی خشونت نداشت و همانطور که قدرت مهلک و تأثیر کشنده‌ی یک هفت‌تیر را بر بدن انسان نشان ‌می‌داد، یک ضدقهرمان جذاب را نیز که می‌توانست با کلینت ایستوود رقابت کند به ما معرفی کرد. تارانتینو آنقدر مجذوب این فیلم بود و خودش را مدیون آن می‌دانست که از فرانکو نرو، بازیگر اصلی «جانگو» دعوت کرد تا در یکی از صحنه‌های نسخه‌ی او یعنی «جنگوی آزاد شده» (Django Unchained) دوباره نقشش را بازی کند.

۲. مهمان خانه اژدها (Dragon Inn)

• کارگردان: کینگ هو
• بازیگران: یینگ بای، پلی لینگ فرنگ شای، چون شین، فنگ هسو، هان هشی
• تاریخ انتشار: ۱۹۶۷
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۰۰ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰

درست مانند نفوذ ژانر وسترن به فیلم‌های تارانتینو، فیلم‌های چینی ووشیا (گونه‌ای از داسنان‌های چینی که به ماجراهای رزمی‌کاران در چین باستان می‌پردازد) و سامورایی‌های ژاپنی نیز اغلب اثری محو نشدنی و غیرقابل انکار در آثار او بر جای گذاشته‌اند.

بسیاری از عناصر فیلم کلاسیک کینگ هو که در سال ۱۹۶۷ اکران شد راه خود را به دیگر فیلم‌های تارانتینو باز کرده‌اند، اما صحنه‌ی پرتنش و سرشار از تعلیقی که در فیلم «مهمانخانه‌ی اژدها» اتفاق می‌افتد، مستقیماً الهام‌بخش صحنه‌ی زیرزمین در فیلم «حرامزاده‌های لعنتی» (Inglorious Basterds) و ایده‌ی اصلی فیلم «هشت نفرت‌انگیز» (The Hateful Eight) بود؛ بدبینی و پارانویایی که می‌جوشد و به شکل خشونت فوران می‌کند و همه را می‌سوزاند.

۱. موجود (The Thing)

• کارگردان: جان کارپنتر
• بازیگران: کرت راسل، ویلفورد بریملی، تی کی کارتر، کیث دیوید، دیوید کلنون، نوربرت وایسر
• تاریخ انتشار: ۱۹۸۲
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰

«موجود» در ظاهر، یک فیلم ترسناک علمی – تخیلی است که به ‌هیچ عنوان ربطی به کاراکتر کوئنتین تارانتینو ندارد و در چارچوب سبک کاری او قرار نمی‌گیرد؛ شاید بشود گفت که ساخت فیلم در ژانر‌های ترسناک و علمی – تخیلی از معدود موضوعاتی بود که تارانتینو هرگز به‌طور جدی و حرفه‌ای وارد آن‌ها نشد. با تمام این‌ها اما، فیلم محصول سال ۱۹۸۲ کارگردان مشهور ژانر وحشت، جان کارپنتر، همچنان یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌ها روی کارنامه‌ی هنری این کارگردان است.

مکانی دور افتاده، دشمنی ناشناخته و خطرناک، و گروهی از افراد مسلح و پارانوییدی که همواره آماده کشیدن ماشه و کشتن هستند، همه و همه در پایان‌بندی فیلم «سگ‌های انباری» (Reservoir Dogs)، صحنه‌ی کشتن نازی‌ها در فیلم «حرامزاده‌های لعنتی» (Inglorious Basterds) و همچنین، در تمام طول داستان و محیط برفی فیلم «هشت نفرت‌انگیز» (The Hateful Eight) به وضوح قابل مشاهده‌ هستند و این فیلم‌ها بدهی بزرگی به استاد کارپنتر برای راهنمایی آن‌ها در ایجاد تعلیق دارند.

منبع و ترجمه: چارسو پرس