آیا صنعت فیلمسازی در حال مردن است؟
- 11 دقیقه مطالعه
سینما در آستانه تغییری بزرگ، به ویژه از لحاظ مالی قرار دارد؛ بحرانی که برخی آن را افول و برخی تکامل می‌دانند.
به گزارش فیلم نت نیوز، صنعت فیلمسازی در یک دوره تحول عمیق و بی‌سابقه قرار دارد که با کاهش درآمدها، افت تولیدات و تغییر ترجیحات دنبال‌کننده همراه است. این تغییرات بحثی گسترده را درباره آینده سینما به عنوان یک هنر و یک صنعت دامن زده است. در حالیکه برخی نگران مرگ سینما هستند، عده‌ای دیگر آن را تنها یک تکامل می‌دانند. کدام یک درست می‌گویند؟ در ادامه با استناد با موارد مختلف بررسی خواهیم کرد.
چالش‌ها و نشانه‌های افول
بر اساس گزارش Observer در سال ۲۰۲۴، یکی از بارزترین نشانه‌های این تحول، کم شدن فعالیت استودیوهای بزرگ هالیوود است. بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۹، شش استودیوی بزرگ (دیزنی، برادران وارنر، یونیورسال، پارامونت، فاکس قرن بیستم و سونی) به طور متوسط سالانه ۱۱۲ فیلم سینمایی اکران می‌کردند. این رقم بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ به ۸۳ فیلم کاهش یافته است. ناپدید شدن فاکس پس از ادغام با دیزنی این روند نزولی را تشدید کرده است.
سینماها و گیشه‌ها در بحران عمیق‌تری فرو رفته‌اند
بر اساس گزارش The Numbers در سال ۲۰۲۵، تعداد بلیت‌های فروخته شده در ایالات متحده طی یک دهه گذشته ۳۸ درصد کاهش یافته درحالیکه قیمت بلیت‌ها ۳۳ درصد افزایش داشته است. این موضوع نشان‌دهنده تولید کمتر فیلم‌های باکیفیت توسط استودیوهای باقی‌مانده و در نتیجه انتخاب‌های محدودتر برای تماشاگران است. فروش جهانی گیشه که بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به طور مداوم حدود ۴۰ میلیارد دلار در سال بود، در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ تقریبا به نصف رسید و سال ۲۰۲۴ حتی از این ارقام نیز عقب‌تر است.
ایالات متحده به تنهایی حدود ۴۰ هزار پرده سینما دارد اما کمبود محتوای باکیفیت و مستمر برای پر کردن آن‌ها وجود دارد. زنجیره‌های بزرگ سینمایی مانند AMC و Regal با چالش‌های مالی قابل توجهی مواجه بوده‌اند.
Regal پس از ورشکستگی احیا شده و AMC، بزرگترین شرکت سینمایی جهان، با بار بدهی سنگین دست و پنجه نرم می‌کند و قیمت سهامش بیش از ۹۰ درصد در یک سال گذشته کاهش یافته است. حتی Alamo Drafthouse، از حامیان قدیمی فیلم‌های مستقل نیز در فکر فروش است.
پلتفرم های پخش آنلاین
تاثیر محدود پلتفرم‌های پخش آنلاین (استریمینگ) نیز یکی از عوامل است. ۷۷ درصد از آرشیو فیلم‌های موجود در سرویس‌های اشتراکی ویدیوی درخواستی (SVOD) در سراسر جهان را فیلم‌های سینمایی تشکیل می‌دهند اما فیلم‌های اصلی تولید شده توسط سرویس‌های استریم بزرگ مانند نتفلیکس تنها یک چهارم تقاضای کل کاتالوگ فیلم را به خود اختصاص داده‌اند. نتفلیکس که پیش از این خریدار اصلی محتوای اورجینال بود، به طور قابل توجهی تولید سالانه فیلم‌های انگلیسی‌زبان خود را کاهش می‌دهد. این تغییر نشان می‌دهد که پلتفرم‌های استریمینگ، آن‌گونه که در ابتدا انتظار می‌رفت، فیلم‌های اورجینال را در اولویت قرار نمی‌دهند.
ناپایداری شغلی و فشار بر فعالان صنعت سینما
صنعت فیلمسازی در حال حاضر با دوره‌ای از نبود قطعیت و همچنین ناسازگاری در بازار کار مواجه است. افزایش هوش مصنوعی، اثرات اعتصاب های نویسندگان و بازیگران، افزایش رقابت به دلیل دسترسی‌پذیری بیشتر فناوری و تاثیر شرایط اقتصادی بر بودجه‌ها، همگی منجر به یک فضای نگران‌کننده برای فعالان این صنعت شده‌اند.
یک نظرسنجی از Directors UK (اتحادیه کارگردانان بریتانیا) در سال گذشته نشان داد که ۷۸ درصد از کارگردانان درآمدی ناپایدار دارند و به طور متوسط فقط ۲۷ هفته در سال کار می‌کنند در حالیکه بیش از نیمی از آن‌ها بیش از ۶۰ ساعت در هفته و بدون پرداخت دستمزد اضافی مشغول به کار هستند. در یک نظرسنجی از مخاطبان، ۴۱ درصد اعلام کردند که سال گذشته کمتر کار کرده‌اند. این بی ثباتی شغلی برای بسیاری به ویژه کسانی که هویت خود را از شغلشان می‌گیرند، دشواری‌های روحی و روانی فراوانی به همراه دارد.
تکامل و فرصت‌ها
با این حال بسیاری معتقدند که سینما در حال مردن نیست بلکه در حال تکامل است. با وجود چالش‌ها، برخی روند رو به رشدی را تجربه می‌کنند. در همان نظرسنجی که بالاتر به آن اشاره کردیم، ۴۲ درصد از افراد گفته‌اند که سال گذشته بیشتر کار کرده‌اند. این امر امیدبخش است و نشان می‌دهد که فرصت‌هایی برای کسانی که مایل به تطبیق و تنوع‌بخشی به مهارت‌های خود هستند، وجود دارد.
تنوع‌بخشی در نقش‌ها و حوزه‌های کاری به عنوان یک راهکار اساسی مطرح است. افراد موفق غالبا در چند حوزه فعال هستند مثلا یکی از افراد مصاحبه‌شونده علاوه بر کارگردانی و تولید، در تدوین نیز فعالیت می‌کند و شرکت تولیدی خود را نیز اداره می‌کند. همچنین، یک هنرمند استوری‌بورد بیش از ۲۰ سال است که در این زمینه فعال است و همزمان کارهای طراحی نیز انجام می‌دهد. این نشان می‌دهد که تخصص‌گرایی بیش از حد در این دوره ممکن است به ضرر افراد باشد.
سوشیال مدیا
رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در این تحول ایفا می‌کنند. آن‌ها نه تنها شیوه تولید محتوا را تغییر داده‌اند (با امکان تولید محتوای باکیفیت بدون نیاز به تیم‌های بزرگ و پرهزینه) بلکه روش یافتن کار را نیز دگرگون کرده‌اند. بسیاری از متخصصان فیلمسازی از طریق پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام مشتری پیدا می‌کنند. پلتفرم‌هایی مانند توییتر، اینستاگرام و تیک‌تاک فضایی برای گفتمان و تبادل نظر درباره سینما فراهم کرده‌اند.
بر اساس گزارش ورایتی در سال ۲۰۲۳ عملکرد استودیوهای بزرگ در این سال، نشان‌دهنده وضعیت پیچیده صنعت است:
- ان‌بی‌سی‌یونیورسال (NBCUniversal): با وجود کاهش ۶ درصدی درآمد، سود آن ۳۵ درصد افزایش یافت و فیلم‌هایی مانند «برادران سوپر ماریو» و «اوپنهایمر» عملکرد موفقی داشتند.
- برادران وارنر دیسکاوری (WBD): با وجود کاهش ۱۲ درصدی درآمد و ۱۹ درصدی سود، «باربی» بسیار موفق بود اما فیلم‌های دی‌سی عملکرد ضعیفی داشتند و اعتصابات نیز بر درآمد تلویزیونی تاثیر گذاشت.
- پارامونت گلوبال (Paramount Global): با کاهش ۱۹ درصدی درآمد و ۱۴۴ درصدی سود (۱۱۹ میلیون دلار زیان)، «ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ قسمت اول» پرفروش بود اما درآمد اکران سینمایی ۳۴ درصد کاهش یافت.
- سونی پیکچرز (Sony Pictures): با افزایش ۲ درصدی درآمد، سود آن ۱۸ درصد کاهش یافت. «مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی» موفق بود اما درآمد فیلمی ۱۲ درصد افت داشت.
- دیزنی (Disney): با کاهش ۸ درصدی درآمد و ۳۲۳۰ درصدی سود (۶۶۶ میلیون دلار زیان)، فیلم‌هایی مانند «نگهبانان کهکشان ۳» عملکرد خوبی داشتند اما فروش محتوا و حق امتیاز ۸ درصد کاهش یافت.
این آمارها نشان می‌دهند که شرکت‌ها با چالش‌هایی روبرو هستند، اما در حال تلاش برای تطبیق، بهبود بازگشت سرمایه و تمرکز بر کیفیت به جای کمیت نیز هستند. برخی ایالت‌ها مانند کالیفرنیا نیز با مشوق‌های مالی ۷۵۰ میلیون دلاری سعی در احیای تولید دارند.
چشم‌انداز آینده
صنعت فیلم در حال کوچک شدن است اما این به معنای پایان نیست بلکه نبود قطعیت و فرصت‌های جدید را به همراه دارد. آینده سینما به توانایی آن در تطبیق با نوآوری و فناوری های روز دنیا به ویژه ابزارهای هوش مصنوعی بستگی دارد، اما نیاز به داستان‌سرایی انسانی که هسته اصلی فیلمسازی است، تغییر نخواهد کرد.
اگرچه گیشه جهانی ممکن است به سطح ۴۰ میلیارد دلار سال‌های قبل بازنگردد اما تصویری روشن‌تر از آینده پس از فروکش کردن اعتصابات نویسندگان و بازیگران در سال ۲۰۲۵ انتظار می‌رود. سینما به شکلی که در دهه ۱۹۹۰ یا اوایل قرن بیستم می‌شناختیم، ممکن است در حال دگرگونی باشد اما ماهیت اصلی آن (یعنی داستان‌گویی تصویری) زنده و پویا باقی خواهد ماند. لازمه مرگ صنعت سینما اتفاقی انقلابی است که در حال حاضر دور از دسترس به نظر می‌رسد.
مازیار دهقان
نظرات
