سفر دوباره به اقیانوس یا بازگشت به خاطرات گذشته؟
«موانا ۲» تصویر دختر قهرمانی که نجاتبخش است
بهگزارش فیلمنت نیوز، هشت سال پس از آنکه «موانا» با شجاعت خود، قلب تفیتی را بازگرداند و تعادل را به جهان برقرار کرد، دیزنی بار دیگر ما را به سفری دریایی فرا میخواند تا با این دختر همسفر شویم؛ دختری که شجاع و دریانورد است و هم پسران و هم دختران سراسر دنیا را به خود جلب میکند چراکه هم یک قهرمان اکشن است و هم یک آوازخان درجه یک! «موانا ۲» نه تنها یک دنباله برای انیمیشن محبوب سال ۲۰۱۶ است، بلکه فرصتی برای بررسی عمیقتر مضامین، شخصیتها و جهان داستانی است که در فیلم اول معرفی شد و قرار است حالا حالاها ادامه داشته باشد. اما آیا این دنباله میتواند به اندازه نسخه اصلی، نوآورانه و تاثیرگذار باشد؟
روایت و داستان: فراتر از ماجراجویی، به سوی مسئولیت
در «موانا ۲»، موانا دیگر آن دختر نوجوان ماجراجو نیست. او حالا یک رهبر بالغ و مسئولیتپذیر است که باید از مردمش محافظت کند و آینده جزیرهاش را تضمین نماید. داستان با چالشی جدید آغاز میشود: اقیانوس، که زمانی منبع آرامش و الهام بود، حالا با تهدیدی ناشناخته روبرو شده است. موانا به همراه دوستانش، بار دیگر دل به دریا میزنند تا راز این تهدید را کشف کنند و تعادل را به جهان بازگردانند و او در این راه این بار تنها است و یک نیمه ایزد مثل «مائویی» در کنارش نیست.
اگرچه داستان «موانا ۲» جذاب و سرگرمکننده است، اما فاقد آن نوآوری و غافلگیری فیلم اول است. در حالی که فیلم اول بر پایه کشف و نوآوری بنا شده بود، «موانا ۲» به جای ارائه یک مسیر کاملاً جدید، تا حد زیادی به فرمول فیلم اول متکی مانده است. گرچه تلاش شده است که شخصیت موانا از لحاظ درونی تکامل یابد، اما روایت همچنان در محدوده آشنای جستوجو، چالش و بازگشت به خانه باقی میماند. این باعث شده که فیلم در برخی نقاط احساس تکرار داشته باشد، بدون آنکه چالشهای اساسی یا ساختارشکنانهای در داستان ایجاد شود. در حالی که «موانا» سفری اکتشافی به سوی ناشناختهها بود، «موانا ۲» بیشتر به بازگویی خاطرات گذشته و تکرار الگوهای فیلم اول میپردازد. این امر، اگرچه برای طرفداران فیلم اول نوستالژیک است، اما ممکن است برای مخاطبانی که به دنبال تجربهای کاملاً جدید هستند، کمی ناامیدکننده باشد.
موانا ۲ با دوبله و زیرنویس فارسی در فیلمنت
شخصیتها: تکامل یا تکرار؟
موانا در این فیلم، شخصیتی پختهتر و مسئولیتپذیرتر است. او رهبری است که باید تصمیمات سخت بگیرد و از مردمش محافظت کند. این تکامل شخصیتی، اگرچه منطقی و قابلقبول است، اما از آن شور و هیجان خام فیلم اول کمی کاسته است. مائویی نیز همچنان شخصیتی دوستداشتنی و شوخطبع است، اما نقش او در این دنباله، کمی کمرنگتر شده است. در حالی که در فیلم اول، مائویی نقش مهمی در سفر موانا داشت، در «موانا ۲» بیشتر به عنوان یک شخصیت مکمل عمل میکند که البته بدون حضورش، رسماُ موانا سه هیچ از همه چیز عقب است و این «سوپرمن» بودن مائویی باوجود حضور کوتاهش، بدجوری بالانس قهرمان پروری فیلم را برهم زده است.
شخصیتهای جدید که معرفی شدهاند همگی کاراکترهایی پیش پا افتاده بوده که در پیشبرد داستان نقش چندانی ندارند. این شخصیتها عمدتاً به عنوان عناصر مکمل حضور دارند، بدون آنکه بتوانند تأثیر قابلتوجهی بر مسیر روایت داشته باشند و یا حتی به بار طنز فیلم اضافه کنند. این ضعف در شخصیتپردازی باعث شده که تعاملات آنها با موانا سطحی باقی بماند و فرصتی برای توسعه این شخصیتها پیدا نشود.
یکی از تغییرات مهم دیگر در آثار کنونی دیزنی، حذف یا کمرنگ کردن شخصیتهای منفی کلاسیک است. این تغییر رویکرد باعث شده تا داستانهای دیزنی بیشتر حول محور رشد درونی قهرمان شکل بگیرند تا مواجهه با یک نیروی شر مشخص. در حالی که این امر میتواند بر پیام مثبت فیلمها تأثیر بگذارد و مخاطبان را به تفکر درباره مفاهیم اخلاقی و شخصی ترغیب کند، از سوی دیگر باعث کاهش تنش در روایت شده است. نبود یک آنتاگونیست قوی، چالشهای بیرونی را کمرنگتر کرده و برخی لحظات کلیدی فیلم را از هیجان و تضاد داستانی خالی میکند. این مسئله در «موانا ۲» نیز دیده میشود، جایی که کشمکش اصلی بیشتر درونی است تا روایتی پرتنش با یک دشمن خارجی، که بسته به انتظار مخاطب، میتواند نقطه ضعف یا قدرت فیلم تلقی شود. «موانا ۲» هم تقریباً هیچ ویلن مشخصی ندارد، چیزی که در تضاد با رویکرد استودیوهایی مثل دریمورکس است که همچنان به خلق ویلنهای قدرتمند و جذاب ادامه میدهند. این تغییر رویکرد باعث شده که داستانهای دیزنی بیشتر به سفرهای درونی قهرمانان بهصورت یک سفر ادیسهای بپردازد تا مبارزه با یک نیروی شر مشخص، که بسته به دیدگاه مخاطب، میتواند نقطه قوت یا ضعف فیلم باشد.
موسیقی: ملودیهایی دلنشین، اما نه چندان ماندگار
موسیقی، همواره یکی از نقاط قوت آثار دیزنی بوده است، و «موانا ۲» نیز از این قاعده مستثنی نیست بهویژه آواز نهایی فیلم که بسیاری آن را نقطه اوج موسیقی متن میدانند، توانسته است تاثیر احساسی عمیقی بر روایت بگذارد و حس جمعبندی حماسی را به داستان اضافه کند. ترانههای فیلم، با ریتمهای گوشنواز و ملودیهای دلنشین، به خوبی با فضای داستان هماهنگ شدهاند و به غنای روایت میافزایند. باور دارم آواز پایانی فیلم باشکوه است و تا مدتها در یادها خواد ماند.
جلوههای بصری و تکنیکهای بهکاررفته
از لحاظ فنی، «موانا ۲» در برخی جهات پیشرفت داشته و در برخی موارد همچنان در چارچوب استانداردهای دیزنی باقی مانده است. کیفیت انیمیشن، بهویژه در طراحی آب و نورپردازی، به طرز خیرهکنندهای ارتقا یافته و دیزنی بار دیگر قدرت خود را در شبیهسازی واقعگرایانه عناصر طبیعی نشان داده است. جلوههای نورپردازی در صحنههای شبانه و زیر آب به طرز چشمگیری با جزئیات بیشتر و رندرینگ پیچیدهتر اجرا شدهاند. همچنین استفاده از فناوری جدید در متحرکسازی مو و پارچه و برگها که در جای جای اثر حضور دارند، حرکتهای طبیعیتر و روانتری را به شخصیتها بخشیده است. در مجموع، از لحاظ تکنیکی، «موانا ۲» یک اثر چشمنواز است که توانسته است استانداردهای دیزنی را حفظ کند و نشان بدهد دود از کنده بلند میشود.
جمعبندی: یک دنباله قابل قبول، اما نه یک شاهکار
«موانا ۲»، یک دنباله قابل قبول و سرگرمکننده است که میتواند برای تمام اعضای خانواده لذتبخش باشد. فیلم، با شخصیتهای دوستداشتنی، موسیقی زیبا و انیمیشن چشمنوازش، میتواند مخاطبان را برای مدتی از دنیای واقعیت دور کند و به جهانی پر از جادو و ماجراجویی ببرد.
با این حال، «موانا ۲» همچنان تجربهای سرگرمکننده و الهامبخش ارائه میدهد. هرچند که برخی از جنبههای نوآوری فیلم اول را ندارد، اما همچنان با روایت احساسی، جلوههای بصری خیرهکننده و شخصیتهای دوستداشتنی، موفق میشود بینندگان را در دنیای زیبای خود غرق کند. این فیلم نهتنها بازگشتی نوستالژیک برای طرفداران قدیمی محسوب میشود، بلکه میتواند نسل جدیدی را نیز با دنیای موانا آشنا کند؛ دنیایی که بر اساس پایانبندی فیلم قرار است ادامه دار باشد و روایتهای زیادی را پیش روی خود دارد و اگرچه این روایت در فیلم دوم در برخی بخشها به الگوهای آشنا متکی است، اما پیامهای امید، شجاعت و رهبری آن همچنان تاثیرگذار و الهامبخش باقی میمانند.
آرش پارساپور