نجات ببر مازندران با کمک «بچه زرنگ»

به گزارش فیلم‌نت نیوز، تخیل و رویا دو بخش جدانشدنی دوران کودکی هستند و در این میان، آنچه به رویاپردازی و تخیل کودکانه کمک می‌کند، داستان‌ها هستند؛ چه داستان‌های شفاهی که سینه‌به‌سینه از پدربزرگ و مادربزرگ‌ها به ما رسیده‌اند و چه قصه‌ها و افسانه‌های کهن و محلی که در هر گوشه‌ای از اقلیم ایران‌زمین نمونه‌های بسیاری دارند.

کارتون‌ها یکی از بهترین محل‌های تلاقی داستان و تصویر هستند و انیمیشن‌ها بخش مهمی از اوقات فراغت خردسالان، کودکان و نوجوانان را به خود اختصاص می‌دهند. تردیدی نیست که تقویت خلاقیت و تخیل از طریق کتاب، فیلم و انیمیشن به دست می‌آید.

تا سال‌ها، کارتون تنها به‌عنوان سرگرمی برای کودکان در نظر گرفته می‌شد؛ اما به‌مرور، تحقیقات و نظرات کارشناسان نشان داد که همین نقاشی‌های متحرک ساده از همان ابتدا می‌توانند بر ذهن و روان خردسالان تأثیر بگذارند و در نهایت به پرورش جهان ذهنی کودک و نوجوان کمک کنند.

انیمیشن «بچه زرنگ»، ساخته گروه هنر پویا و کانون، فیلمی پویانمایی در ژانر ماجراجویی و محصول سال ۱۴۰۱ است که به کارگردانی بهنود نکویی، هادی محمدیان و محمدجواد جنتی، نویسندگی علی رمضان و تهیه‌کنندگی حامد جعفری ساخته شده است. این انیمیشن، پس از موفقیت دو اثر «فیلشاه» و «شاهزاده روم»، توانست هم در جشنواره فیلم فجر و هم در اکران عمومی مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد.

داستان «بچه زرنگ» درباره محسن، پسربچه‌ای است که عاشق ابرقهرمان‌هاست و همیشه تلاش می‌کند به دیگران کمک کند. اما در یک اتفاق عجیب، با ببری مواجه می‌شود که از گونه حیوانات منقرض‌شده ایران است. محسن تصمیم می‌گیرد به او کمک کرده و او را به زادگاهش بازگرداند، اما سفر به جنگل، مبارزه با شکارچیان و رویارویی با حیوانات دیگر، آغاز یک ماجراجویی تازه برای اوست.

این انیمیشن تلاش کرده تا به رویاهای بسیاری از کودکان امروز که تحت‌تاثیر فیلم‌ها و کارتون‌های ابرقهرمانی هستند، بپردازد. هوشمندی داستان در آنجاست که رویای قهرمان داستان نه در نجات دنیا، بلکه در نجات یک گونه در خطر انقراض معنا می‌یابد؛ دغدغه‌ای ملی و بومی یعنی محیط زیست و حیات وحشی که به دلیل بی‌توجهی و سودجویی بزرگ‌ترها در معرض نابودی قرار گرفته است.

فیلمنامه «بچه زرنگ» در سه مرحله پیش می‌رود: ابتدا معرفی شخصیت و دنیای ذهنی او و رویاهای ابرقهرمانانه‌اش، سپس آشنایی با ببر و خطر انقراضش، و در پایان سفری تا دل جنگل و رسیدن به نقطه اوج داستان. در این مسیر، مخاطب با محیط زیست، محیط‌بانان و تقابل آن‌ها با شکارچیان غیرقانونی آشنا می‌شود؛ نکته‌ای که یکی از نقاط قوت انیمیشن محسوب می‌شود.

البته در کنار نقاط قوت، اشاره به مفاهیم دینی و مذهبی در دل داستان می‌توانست هوشمندانه‌تر و غیرمستقیم‌تر انجام شود تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد. از نظر بصری، «بچه زرنگ» یک انیمیشن سه‌بعدی با طراحی رنگارنگ و چشم‌نواز است که به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان بسیار جذاب است. رنگ‌آمیزی، فضاسازی و طراحی کاراکترها با دقت و جذابیت بالا انجام شده است.

هر انیمیشنی برای موفقیت باید سه اصل مهم را رعایت کند: اول، داستانی پرکشش با تعلیق، شخصیت‌پردازی قوی و لحظات شاد و کمدی برای ایجاد ارتباط با مخاطب؛ دوم، طراحی شخصیت‌ها و فضای تصویری جذاب و سرشار از رنگ و تخیل برای تحریک ذهن مخاطب و سوم، صداپیشگان حرفه‌ای با طراحی صدایی که هم دلنشین و هم باورپذیر باشد.

خوشبختانه «بچه زرنگ» هر سه اصل را رعایت کرده و در بخش دوبله و صداپردازی نیز موفق ظاهر شده است. سرپرستی گویندگان را سعید شیخ‌زاده بر عهده دارد و سایر نقش‌ها توسط صداپیشگان شناخته‌شده اجرا شده‌اند. صدای محسن را مینا قیاس‌پور، که سابقه صداپیشگی شخصیت‌های کودک را دارد، اجرا کرده است. دیگر صداپیشگان این اثر شامل جواد پزشکیان، ژرژ پطرسی، تورج نصر، اردشیر منظم و… هستند.

هومن حاجی‌عبداللهی، بازیگر و مجری باسابقه، صداپیشگی شخصیت ببری را بر عهده دارد. او که سال‌ها در برنامه‌های کودک به جای عروسک‌ها صحبت کرده، به‌خوبی فضای کودکانه را می‌شناسد. یکی از نکات جالب دوبله «بچه زرنگ» استفاده از لهجه مازندرانی برای ببری است. حاجی‌عبداللهی با همان لهجه‌ی نقش رحمت در سریال «پایتخت» این کاراکتر را اجرا کرده و به فضای طنز انیمیشن کمک زیادی کرده است.

استفاده از لهجه در دوبله کارتون‌ها یکی از هوشمندانه‌ترین راه‌ها برای بهره‌گیری از تنوع زبانی ایران است. در «بچه زرنگ» به دلیل ماهیت بومی برخی نقش‌ها، این کار به‌جا و درست انجام شده. پیش از این نیز در دوبله برخی کارتون‌های خارجی مانند «شرکت هیولاها» از لهجه‌های محلی استفاده شده که نقش مؤثری در موفقیت آن آثار داشته است.

از دیگر صداپیشگان این انیمیشن می‌توان به هدایت هاشمی و میرطاهر مظلومی اشاره کرد. مظلومی که سابقه جدی در دوبله دارد، نقش منفی داستان را به‌خوبی اجرا کرده است. هدایت هاشمی، بازیگر مطرح تئاتر و سینما نیز، در نقش یک محیط‌بان با لهجه مشهدی حضور دارد و اجرای قابل‌قبولی ارائه داده است.

در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰، بخش مهمی از تولیدات سینمای ایران به آثار موفق کودک و نوجوان مانند «گلنار»، «پاتال و آرزوهای کوچک»، «دزد عروسک‌ها» و «شهر موش‌ها» اختصاص داشت؛ آثاری که همچنان پس از سال‌ها، خاطره‌انگیز و قابل توجه هستند. اما با گذر زمان، از حجم تولیدات عروسکی و سینمایی کودک و نوجوان کاسته شد و سبد فرهنگی خانواده‌ها از تولیدات داخلی خالی ماند.

تولید انیمیشن، به دلیل نیاز به امکانات فنی و هزینه بالا، تا مدت‌ها در حاشیه قرار داشت. در نبود آثار ایرانی، محصولات خارجی که بسیاری از آن‌ها با فرهنگ و پیشینه ما همخوانی نداشتند، وارد بازار شدند. برخی از این آثار نه تنها آموزنده نبودند، بلکه حتی دارای محتوای نامناسب و سطحی بودند.

با این حال، عرضه چند انیمیشن موفق و پرفروش طی پنج سال اخیر که از نظر ساخت، داستان‌پردازی و طراحی در سطح حرفه‌ای قرار دارند، اتفاقی ارزشمند است. امید می‌رود که در سال‌های آینده، با حمایت بیشتر، مسیر تولید آثار استاندارد و باکیفیت در حوزه انیمیشن، سینمای کودک و نوجوان و آثار عروسکی ادامه یابد.

نوید جعفری نویسنده و منتقد سینما و تئاتر

بچه زرنگ در فیلم نت

همه چیز درباره انیمیشن «بچه زرنگ»