به گزارش فیلم‌نت نیوز، در برخی دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر فیلم‌های اولی از فیلمسازان جوان وجود دارد که گاهی گوی سبقت از آثار فیلمسازان باسابقه‌تر می‌رباید همانطور که «ابد و یک روز» سعید روستایی توانست از بخش فیلم اول خود را به رقابت اصلی برساند.
در میان فیلم‌های جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۲ اگر نخستین ساخته جواد عزتی توانست به سانس‌های فوق‌العاده برسد، باید پرویز خان اولین ساخته علی ثقفی را فیلمی متفاوت و قابل توجه دانست؛ قابل توجه از این بابت که برخلاف سایر آثار در این دوره جشنواره، نه ستاره‌های آنچنانی داشت و نه پروداکشن عظیم از جلوه‌های تصویری خوش آب و رنگ، اما قابلیت‌های هنری سینما را به خوبی دریافته و از آن بهره برده بود.
«پرویز خان» اگر چه در جشنواره فیلم فجر در ۹ رشته مهم همانند بهترین فیلم، بازیگر نقش اول مرد نامزد دریافت سیمرغ شد و در نهایت سه سیمرغ بهترین فیلم اول، بهترین فیلمنامه و تدوین را دریافت کرد و اکران نوروزی را به دست آورد اما آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفت.
«پرویز خان» با تکیه بر یک فیلمنامه هوشمندانه که از دل پژوهش از رویداد‌های آن مقطع تاریخی و خاطرات بازیکنان آن تیم درآمده است توانسته فیلمی با ریتم مناسب، در خدمت هدف و با بازی‌های تأثیرگذار و مورد توجه ارائه دهد؛ فیلمنامه‌ای که کاملاً مشخص است برای کوچکترین دیالوگ یا سکانسش طراحی و تحقیق شده است تا به آفت مشکلات فیلمنامه‌های دیگر سینمای ایران دچار نشود.
نکته جالب در هنگام تماشای فیلم این است که مخاطبانی که برخی در آن سال و بازی تاریخی مقابل کویت حتی به دنیا نیامده بودند آنچنان با فیلم ارتباط برقرار کردند که پس از سال‌ها علاوه بر شنیدن صدای خنده‌های دست جمعی، شاهد تشویق و کف زدن مخاطبان در هنگام بازسازی اتفاقات بازی بودم. این ارتباط مؤثر با مخاطب را باید یکی از نقاط قوت فیلمی دانست که یک درام ورزشی است و تمرکزش بر مقطعی از زندگی و فعالیت زنده یاد پرویز دهداری است.
«پرویز خان» روایت بازی ایران و کویت است که به دلیل مناسبات سیاسی و اجتماعی فراتر از یک بازی است و اینجاست که قهرمان فیلم باید سخت‌ترین تصمیم دوران ورزشی‌اش را بگیرد که پای تیم جوانش بایستد یا تن به انصراف دهد.
پرویز خان فیلمنامه منسجمی دارد، فیلم را دقیقاً از دل بحران شروع می‌کند و با تمرکز بر تنهایی پرویز دهداری در تصمیمش داستان را پیش می‌برد. در این مسیر از روابط اجتماعی، سیاسی و نگاه‌های غیر مسئولانه و غیرکارشناسی حول این تیم پرده برمی‌دارد و مسیر را به نحوی پیش می‌برد که حس همدلی و همذات پنداری مخاطب را به دست می‌آورد و تا پایان او را با خود همراه می‌کند.
نکته اساسی در فیلم علی ثقفی اینجاست که به جای استفاده از تصاویر آرشیوی مسابقه، تلاش کرده تمام آن لحظات را بازسازی کند که قطعاً با توجه به فضای شلوغ زمین فوتبال کار دشواری است با اینهمه توانسته به خوبی آن را بازسازی و ارائه دهد و به جز چند لحظه همانند گل‌های بازی یا لحظات مهم که آنهم از دریچه چشم دیگران و از تلویزیون پخش می‌شود از تصاویر آرشیوی و واقعی خود مسابقه استفاده نکرده است. جلوه مهم دیگر فیلم آنجاست که با اینکه اساساً در مورد دفاع مقدس نیست، بیشتر از بسیاری از آثار مدعی توانسته فضای جنگ را به خوبی به مخاطب منعکس کند. اینکه بازی با کویت همزمان با عملیات رزمندگان می‌شود و گل خوردن از کویت می‌تواند منجر به شکست عملیات شود علاوه بر اینکه موقعیت دهداری برای آن تصمیم را دشوارتر می‌کند، فضایی متفاوت از جنگ را نشان می‌دهد و اینکه چگونه فوتبال می‌تواند در فضای کلی جامعه در هر‌سو تأثیری عظیم داشته باشد.
طراحی صحنه و لباس و همچنین فیلمبرداری خوب فیلم در فضاسازی آن دوران توانسته «پرویز خان» را به اثری شاخص و مؤثر در ارتباط با بیننده بدل کند. بازی بازیگران فیلم نقطه قوت دیگر فیلم است و علاوه بر بازی تأثیرگذار و جاندار سعید پورصمیمی که انتخابی مناسب برای نقش پرویز دهداری بوده است، سایر نقش‌ها که اکثرا با توجه به شباهت چهره به افراد واقعی انتخاب شده‌اند، باور‌پذیر و در خدمت اثر است. سعید پورصمیمی توانسته به لایه‌های زیرین شخصیتی دست پیدا کند که اخلاق و منش بیش از هر چیز برایش اهمیت داشت و مهم‌تر اینکه قدرت ریسک بالایی داشته است. پورصمیمی توانسته قابلیت‌های مختلف نقش در مواجهه با آدم‌های مختلف فیلم را به خوبی به مخاطب عرضه کند. تفاوت نوع بازی و میمیک چهره در خانه، در جلسات فدراسیون و لحظات حضورش در تمرین را مقایسه کنید با بازی در سکوتش کنار زمین و یا حضورش در خانه مجلل مهاجمی که بقای تیم به بازگشت او گره خورده است. سال‌ها تجربه و شخصیت پردازی هوشمندانه باعث شده که سعید پورصمیمی در ذهن مخاطب خود پرویز دهداری شود که شاید خاطرات چندانی از گویش و رفتار‌ش در ذهن نداشته باشیم.
در این میان بازی علی باقری در نقش رضا وطن‌خواه دستیار پرویز دهداری، بازیگران نقش‌های کریم باوی و احمدرضا عابدزاده بیش از سایر بازیگران فضایی واقع‌گرایانه و مستند به فیلم داده است.
«پرویز خان» به جای شعارزدگی یا اضافه گویی‌هایی که در بسیاری از آثار این چند ساله سینما مشاهده می‌شود، روایتی سر راست، داستانگو و صادقانه دارد که در نهایت منجر به فیلمی شریف و محترم می‌شود که برای شعور مخاطب ارزش قائل است و نوید حضور فیلمسازی با نگاه حرفه‌ای می‌دهد که امید است در مناسبات سینمای ایران اسیر سرهم‌بندی‌های مرسوم و کلیشه‌سازی نشود.
هرچند طی مدتی که از اکران فیلم گذشت نظرات ضد و نقیض و نقد‌های مختلفی درخصوص فیلم منتشر شد که هرکدام بخشی را درنظر گرفته‌اند، از نقد‌هایی منفی که اصل واقعه را اینگونه نمی‌دانند و عملاً تلاش فیلم را در نظر نگرفتند تا اعتراض برخی بازیکنان آن سال‌ها همانند احمدرضا عابدزاده و… اما در نهایت نمی‌توان «پرویز خان» را نادیده گرفت و آن را پس زد چراکه به هر سختی توانسته بخشی از تاریخ فوتبالی ایران را روایت و بازسازی کند.
«پرویز خان» بی‌تردید برای مخاطب فوتبال دوست تجربه‌ای ماندگار از هم نشینی فوتبال و سینما خواهد بود و احتمالاً در پخش خانگی مورد توجه قرار خواهد گرفت؛ فیلمی که هم اکنون در فیلم‌نت قابل مشاهده است.
نوید جعفری نویسنده و منتقد
پرویز خان را اختصاصی در فیلم‌نت تماشا کنید
مستند پرویز خان را ببینید
