نگاهی به فیلم «آسمان غرب»؛ اکشن جنگی تمام عیار

به‌گزارش فیلم‌نت نیوز، آسمان غرب که در بخش سینما آنلاین فیلم‌نت عرضه شده تلاش قابل قدردانی است برای به تصویر کشیدن رشادت‌های شهید شیرودی و نقش هوانیروز در دفاع مقدس. این فیلم با بهره‌گیری از جلوه‌های ویژه و تصاویر هوایی، اوج‌گیری‌های جنگنده‌های اف-۵ را به خوبی به نمایش می‌گذارد و مخاطب را در دل نبرد قرار می‌دهد. محمد عسگری تا پیش از ساخت فیلم «آسمان غرب»، یک اثر سینمایی تقریباً نادیده (فیلم اتاقک گلی) در کارنامه هنری خود داشته اما با «آسمان غرب» وارد دنیای فیلمسازی کاملاً متفاوتی شده است. فیلم «آسمان غرب» با بودجه نسبتاً هنگفتی ساخته شده و اثری است که دست‌کم توسط بسباری از اقشار جامعه دیده می‌شود. مدتهاست که ژانر دفاع مقدس در ایران دستخوش تغییراتی شده و فیلم‌ها از سمت شعارزدگی محض به سمت آثار قابل قبول در ژانر جنگی پیش رفته‌اند و گل‌درشتی پروپاگاندا در آن‌ها دیده نمی‌شود.

«آسمان غرب» تلاش نکرده تا شبیه به فیلم‌های مدرن باشد و تصمیم گرفته شعارهایش را درشت‌تر سر بدهد و کارگردان در مصاحبه‌های مطبوعاتی خود برای این کار دلایل خودش را مطرح کرده است. او تاکید کرده سوژه‌ای مانند سوژه فیلم «آسمان غرب» مربوط به تاریخ کشور است و سینما باید از این سوژه‌ها حمایت کند و قهرمانان خودش را نباید نادیده بگیرد. او باور دارد که نمایش یک قهرمان ملی باید کاری کند تا یاد آن قهرمان برای مخاطب امروز زنده شود و از همین رو تلاش داشته تا در فیلم خود زندگی شهید شیرودی و شهید ادبیان را به قهرمانانه‌ترین شکل ممکن به تصویر بکشد و از اینکه برچسب فیلم سفارشی یا شعارزده به آن زده شود نیز ابایی ندارد.

ملاقات فیلمبازان با شهید شیرودی در قاب تصویر به سریال سیمرغ در دهه هفتاد شمسی برمی‌گردد و حالا این بار یک ملاقات جدیدتر با بازی میلاد کی‌مرام به تصویر کشیده است. فیلم سینمایی «آسمان غرب» با همکاری نهاد و سازمان‌های ارتش، حوزه هنری و بنیاد فارابی ساخته‌شده و از همین حیث در بسیاری از سکانس‌ها شبیه به یک بیانیه سیاسی می‌شود تا یک اثر قصه‌گو؛ شخصاً متقدم اگر تعداد این سکانس‌ها کمتر بود اثرگذاری فیلم به مراتب بیشتر بود و می‌توانست با ترکیب بازیگران جوان‌پسندی که دارد، روی نسل جوان امروز نقش مثبت‌تری بنشاند.

«آسمان غرب» همانطور که از اسمش بر می‌آید روایت آسمان غرب ایران در همان نخستین روزهای جنگ تحمیلی است. خلبان شهید علی‌اکبر قربان‌شیرودی طی عمر کوتاه خود توانست به یکی از برجسته‌ترین خلبان‌های نیروی هوایی تبدیل شود و کاری کرد که نام نیروی هوایی ارتش ایران در دنیای نیروهای نظامی بدرخشد؛ نیروی هوایی ارتش ایران عملیات‌های بسیار پیچیده‌ای در طول جنگ انجام داد که در بسیاری از آن‌ها شهید شیرودی نقش اصلی عملیات و سکانداری گردان نیروهای جنگی را ایفا می‌کرد. پادگان شاهین یا پادگان ابوذر، محور وقایع فیلم «آسمان غرب» است و داستان فیلم درباره دفاع این خطه کشورمان در زمان جنگ هشت ساله تحمیلی است.

نکته مهمی که فیلم به تماشاگر امروزی نشان می‌دهد اینست که نقش ارتش را در جنگ پررنگ جلوه می‌کند؛ نقشی که سالیان سال توسط دست‌های پنهان و ناپنهان کمتر دیده شده و در تاریخ معاصر ایران درباره آن کمتر صحبت به‌میان آمده است. پررنگ‌تر کردن نقش ارتش بعد از سال‌ها خفقان این نهاد نظامی در سینما موضوعی است که احتمالاً یکی از دلایل شعارزدگی فیلم به حساب می‌آید؛ درواقع این فرصت‌های محدود برای نمایش نقش ارتش برای نسل جدید کاری کرده تا اگر اثر سینمایی با محوریت نقش ارتش در جنگ ساخته می‌شود، ناخودآگاه شبیه به آثار اولیه سینمای دفاع مقدس باشد که نقش نهادهای دیگر نظامی را پررنگ جلوه می‌دادند توگویی که انگار سینمای دفاع مقدس از نوع ارتشی!! تقریباً در اول راه خود به سر می‌برد.

یکی از نقاط قوت فیلم «آسمان غرب»، تصاویر هوایی زیبا و تدوین روان آن است. این عناصر به خوبی توانسته‌اند هیجان و تنش نبرد را به مخاطب منتقل کنند. فیلم به خوبی به نقش مؤثر هوانیروز در دفاع مقدس پرداخته است و رشادت‌های این نیرو را به تصویر کشیده است. فیلم «آسمان غرب» به خوبی توانسته است اوج‌گیری‌های جنگنده‌های اف-۵ و صحنه‌های نبرد هوایی را به تصویر بکشد و به این ترتیب، حماسه و هیجان جنگ را به مخاطب منتقل کند. این جنبه از فیلم، برای مخاطبانی که به دنبال تجربه‌ای بصری قدرتمند هستند، بسیار جذاب خواهد بود. سازندگان فیلم تلاش کرده‌اند تا با دقت به جزئیات تاریخی، به بازسازی فضای جنگ و تجهیزات نظامی آن دوره بپردازند. این توجه به جزئیات، به واقع‌گرایی فیلم افزوده است. از آنسو باید گفت فیلم «آسمان غرب» به جای پرداخت به ابعاد انسانی شخصیت‌ها و روایت داستانی جذاب، بیش از حد بر جنبه‌های حماسی و قهرمان‌سازی متمرکز شده است. فیلم تنها یک روایت یک‌سویه از وقایع ارائه می‌دهد و به پیچیدگی‌های جنگ و مسائل سیاسی آن کمتر پرداخته است.

فیلم از نظر تدوین درخشان است و تصاویر ناب و زیبایی از مقاومت مردم سرپل ذهاب را در مقابل بعثی‌ها به نمایش می‌گذارد. لحظات جنگی فیلم و جلوه‌های ویژه این اثر سینمایی یک سر و گردن از فیلم‌های دفاع مقدس سال‌های اخیر بهتر از آب درآمده و بودجه‌ای که صرف تولید فیلم شده مشخصاً توانسته آن را تبدیل به اثر جنگی که کند که از نظر اکشن بودن نسبت به سینمای جهان کم نداشته باشد. فیلم «آسمان غرب» به‌راحتی می‌تواند دوستداران سینمای اکشن را راضی نگه دارد و شعارزدگی که در طول فیلم جریان دارد با اینکه همانطور که گفته شد در برخی مواقع گل درشت است اما می‌توان آن را هضم کرد و نسبت به آن گاردی نگرفت چرا که در هر حال شاهد روایت زندگی قهرمانانی ملی هستیم که جانشان را برای دفاع از این مرز و بوم در کف دستشان گذاشتند.

با این حال باید اعتراف کرد که میلاد کی‌مرام بیش از حد درگیر این شعارهای سیاست‌زده شده و یک بازی اغراق‌آمیز را در نقش یک قهرمان ملی ایفا می‌کند. درواقع شخصیت شیرودی که کی‌مرام بازی می‌کند آنچنان قابل باور نیست و فیلمنامه نیز به‌خاطر پراکنده بودن روایت خود فرصت کافی برای شخصیت‌پردازی دقیق‌تر به قهرمان اصلی خود نمی‌دهد. این تکه پاره بودن پیرنگ‌های فیلمنامه جدا از اینکه به شخصیت‌پردازی نقش اصلی فیلم ضربه وارد کرده کاری کرده تا ودیگر شخصیت‌ها نیز فرصت و مجالی برای بروز ویژگی خود و پیشبرد درام در فیلم پیدا نکنند. در مورد قهرمان قصه نیز باید گفت متاسفانه جز چند دیالوگ پرطمطراق ما عنصر دیگری از این قهرمان ملی در طول فیلم نداریم که بتوانیم بررسی دقیقی از شخصیت شهید شیرودی انجام دهیم و از همین حیث فیلمنامه فرصت پرداختن به یک قهرمان ملی را تا حد زیادی از دست می‌دهد. فیلم در نهایت می‌توان مردمی بودن این قهرمان را با سکانس‌های مختلفی چون آشتی مردم با او و دوستی مردم و عشایر با او به تصویر بکشد اما درباره ابعاد دیگر شخصیت این قهرمان، همه چیز در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.

فیلم «آسمان غرب» با تاکید بر حضور مردم و همه نهادها و حتی حضور مخالفین حاکمیت در میدان جنگ، نشان می‌دهد که جنگ را نباید به نفع گروه یا نهاد خاصی مصادره کرد. کارگردان این کار را با شعارهای پشت سر هم انجام می‌دهد و این مساله تا حد زیادی تبدیل به پاشنه آشیل فیلم تبدیل می‌شود اما درنهایت، «آسمان غرب» یک فیلم مناسب برای علاقه‌مندان به سینمای دفاع مقدس و همچنین دوستداران سینمای اکشن و پر زد و خورد است که به دنبال تماشای تصاویر حماسی از جنگ هستند.

در کل، «آسمان غرب» یک فیلم مناسب برای تماشای خانوادگی است و می‌تواند به عنوان یک فرصت برای آشنایی نسل جوان با بخشی از تاریخ کشورمان مورد استفاده قرار گیرد.

آرش پارساپور