از آیینه‌های فرهنگ تا آنتاگونیست‌های مشهور
پاپ‌ها و کشیش‌ها در دنیای انیمه چه می‌کنند؟
- 11 دقیقه مطالعه
اگر از طرفداران دوآتشه انیمه باشید حتما به آثاری برخورد کرده‌اید که شخصیت پاپ و کشیش در آن حضور جدی دارد.
به‌گزارش فیلم‌نت نیوز، انیمه‌ها همیشه ما را به جهانی پر از شگفتی و تخیل برده‌اند؛ جایی که قهرمانان با موجودات اهریمنی می‌جنگند، جادوگران طلسم می‌خوانند و حتی شخصیت‌هایی مثل پاپ‌ها و کشیش‌ها که از دنیای واقعی وام گرفته شده‌اند، نقش‌هایی کلیدی ایفا می‌کنند.
این مقاله به بررسی حضور پاپ‌ها و کشیش‌ها در انیمه‌ها می‌پردازد؛ از نمادهای قدرت و تعصب تا چهره‌هایی مهربان و الهام‌بخش و در ادامه به واکنش فرهنگی کلیسای کاتولیک با معرفی شخصیت انیمه‌ای «لوسی» و بازتاب میراث پاپ فرانسیس در دنیای انیمه اشاره می‌کند.
از قدرت تا تاریکی
در دنیای انیمه‌ها، پاپ‌ها و کشیش‌ها اغلب به‌عنوان نمادهای قدرت، رمز و راز یا حتی آنتاگونیست‌ها ظاهر می‌شوند. ماتای ریس در انیمه «Toaru Majutsu no Index» یکی از شاخص ترین نمونه‌هاست. او پاپ کلیسای کاتولیک روم است؛ مردی با ردای سفید و عصایی بلند که انگار از دل داستان‌های فانتزی بیرون آمده. ماتای ابتدا دشمن قهرمانان داستان است، اما با پیش رفتن قصه، تصمیم های دشوارش او را به یک شخصیت خاکستری تبدیل می‌کند که ما را به فکر وامی‌دارد. در انیمه «سنت سِیا»، پاپ (گرند پاپ)، رهبر پناهگاه و نماینده الهه آتنا، شخصیتی مرموز است که گاهی با تصمیماتش قهرمانان را به دردسر می‌اندازد و گاهی به نظر می‌رسد قلب سیاهی پشت ظاهر مقدسش دارد و یک شخصیت دوگانه دارد.
اما کشیش‌ها هم نقش پررنگی در انیمه‌ها دارند و اغلب به‌عنوان شخصیت‌های مکمل یا حتی آنتاگونیست ظاهر می‌شوند. در «هلزینگ»، الکساندر اندرسون، یک کشیش کاتولیک از سازمان ایسکریوت، نمونه‌ای بارز است. او با صلیب و شمشیرهایش، یک شکارچی خون‌آشام‌های خبیث است که برای کلیسا می‌جنگد، اما کارهای افراطی‌اش او را به یک ضدقهرمان پیچیده تبدیل می‌کند. در «دفترچه مرگ»، پدر جوزف، یک کشیش مرموز، به‌عنوان شخصیتی فرعی ظاهر می‌شود که با دنیای تاریک داستان گره می‌خورد. در «غلاف تمام فلزی»، پدر کورنلو، یک کشیش پرنفوذ، از عقاید و قدرت خود برای فریب مردم و کسب قدرت استفاده می‌کند و به نمادی از سوءاستفاده از مردم تبدیل می‌شود. این کشیش‌ها، با نقش‌های متنوعشان، نشان می‌دهند که انیمه‌ها چگونه از شخصیت‌های مذهبی برای خلق تعارض و درام استفاده می‌کنند.
در انیمه «بشارت» (Neon Genesis Evangelion)، اگرچه شخصیت مستقیمی به‌عنوان پاپ یا کشیش حضور ندارد، اما نمادهای مسیحی به‌وفور دیده می‌شوند و نقش مهمی در مضامین عمیق این اثر ایفا می‌کنند. این انیمه پر از ارجاعات به مسیحیت است؛ از نام فرشتگان (مانند ساکیل و لیلیث) که از متون یهودی-مسیحی گرفته شده‌اند، تا تصاویر صلیب‌هایی که در صحنه‌های انفجار ظاهر می‌شوند و حتی پایان‌بندی سریال که با مفاهیم رستگاری و قربانی گره خورده است. هیدئاکی آنو کارگردان از این نمادها برای افزودن لایه‌های فلسفی و روان‌شناختی به داستان استفاده کرده است.
بخش دوم: لوسی، یک پاپ متفاوت و بازتاب فرهنگی آن
در میان این شخصیت‌های داستانی، کلیسای کاتولیک در سال ۲۰۲۴ یک مسکات انیمه‌ای به نام لوسی (Luce) معرفی کرد؛ شخصیتی با طراحی بامزه چیبی مانند، چشمان درشت، و لبخندی دل‌انگیز که برای جذب نسل جوان (نسل زد) به مناسبت سال مقدس ۲۰۲۵ خلق شد. لوسی با لباس سفید و طلایی‌اش، تلاشی بود برای آوردن کلیسا به دنیای نوجوانان و نشان دادن چهره‌ای دوست‌داشتنی از ایمان کاتولیک. اما این حرکت با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. از یک سو، نسل جوان و طرفداران انیمه از این طراحی مدرن استقبال کردند و آن را گامی نوآورانه برای ارتباط کلیسا با فرهنگ امروزی دانستند. از سوی دیگر، سنتی‌های کلیسا این کار را ساده‌لوحانه و حتی توهین‌آمیز خواندند و معتقد بودند که چنین رویکردی، تقدس کلیسا را زیر سوال می‌برد.
از منظر فرهنگی، لوسی بازتابی از تلاش کلیسا برای همگام شدن با جهانی است که در آن انیمه و فرهنگ پاپ ژاپنی به یک زبان جهانی تبدیل شده‌اند. ژاپن، که تنها حدود یک درصد از جمعیتش مسیحی هستند، اغلب از نمادهای مسیحی به‌عنوان عناصری تزئینی یا نمادین در انیمه استفاده می‌کند، نه با بار مذهبی عمیق. لوسی در این زمینه یک استثناست؛ او نه‌تنها تلاشی برای ارتباط با نسل جدید است، بلکه نشان‌دهنده پذیرش کلیسا از قدرت فرهنگ انیمه برای انتقال پیام‌های معنوی است. با این حال، این حرکت نشان داد که پل زدن بین سنت و مدرنیته همیشه آسان نیست، به‌ویژه در جهانی که نمادهای مذهبی در انیمه اغلب با نگاه انتقادی همراه‌اند. شاید اگر لوسی در زمان حیات پاپ فرانسیس معرفی می‌شد، او با حمایت از این ابتکار، می‌توانست به آن مشروعیت بیشتری ببخشد؛ اما حالا که او از میان ما رفته، لوسی باید راه خود را در این مسیر پرچالش به تنهایی پیدا کند.
ژاپن و پاپ
در ژاپن که مسیحیت نقش تاریخی پررنگی ندارد، کلیسای کاتولیک و شخصیت‌های مذهبی‌اش اغلب به‌عنوان نمادهایی از قدرت غربی یا سلسله‌مراتب سختگیرانه دیده می‌شوند. این نگاه ریشه در تاریخچه مسیحیت در ژاپن دارد. در دوره ادو (۱۶۳۹-۱۸۵۳)، مسیحیت به‌طور کامل ممنوع شد و به‌عنوان یک تهدید خارجی تلقی می‌گردید. مسیحیان ژاپنی تحت آزار و سرکوب شدید قرار گرفتند و بسیاری مجبور به پنهان کردن ایمان خود شدند. این سرکوب تاریخی، که تا قرن نوزدهم ادامه داشت، تأثیر عمیقی بر نگاه ژاپنی‌ها به نهادهای مذهبی غربی گذاشت و مسیحیت را به‌عنوان یک نیروی خارجی و بیگانه در ذهن جمعی حک کرد. تصویر منفی کشیش‌ها و پاپ‌ها در انیمه‌ها ممکن است ریشه در همین سرکوب تاریخی داشته باشد؛ جایی که مسیحیت به‌عنوان یک تهدید خارجی دیده می‌شد و نهادهای مذهبی‌اش با سوءظن نگریسته می‌شدند.
از نظر روایی، این شخصیت‌ها معمولاً برای ایجاد تعارض و درام به کار می‌روند. برای مثال، کشیش‌هایی مثل الکساندر اندرسون در «هلزینگ» با تعصب افراطی‌شان، یا پدر کورنلو در «کیمیاگر تمام فلزی» با کارهایشان، به نمادهایی از سوءاستفاده از قدرت مذهبی تبدیل می‌شوند. اما این تصویرسازی فقط یک ابزار روایی نیست؛ بلکه بازتابی از دیدگاه ژاپن به نهادهای مذهبی غربی است که گاهی با فاصله و انتقاد همراه است. با این حال، پاپ فرانسیس در دنیای واقعی با تاکید بر محرومان، حمایت از مهاجران و مبارزه با تغییرات اقلیمی، تصویری متفاوت از کلیسا ارائه داد که شاید بتواند الهام‌بخش انیمه‌سازان آینده باشد. اگر ماتای ریس در انیمه «تورا ماجوتسو نو ایندکس» تلاش می‌کند کلیسا را از درون تغییر دهد، پاپ فرانسیس نیز در دنیای واقعی با چالش‌های مشابهی روبه‌رو بود. هر دو، چه در دنیای خیالی و چه در دنیای واقعی، اصلاح‌طلبانی بودند که با ساختارهای کهنه و مقاوم مبارزه کردند، اما راهشان پر از موانع بود.
هرچند بسیاری از پاپ‌ها و کشیش‌ها در انیمه‌ها به‌عنوان شخصیت‌های پیچیده نشان داده می‌شوند، اما همیشه در انیمه‌ها منفی نیستند. در انیمه «کرومنوسوم» (Chrono Crusade)، کاراکتری پدر رِمنیگتون یک کشیش مهربان است که به‌عنوان یک حامی برای قهرمانان عمل می‌کند و نشان می‌دهد که ایمان می‌تواند نیرویی برای خیر باشد. در انیمه «جن‌گیر آبی» (Blue Exorcist)، پدر فوجیموتو، یک کشیش مهربان و فداکار، به‌عنوان یک پدرخوانده از فرزندان اخراج‌شده (رین و یوکیو) حمایت می‌کند. او با وجود خطرات بسیار، جان خود را برای محافظت از آن‌ها فدا می‌کند و به نمادی از ایثار و عشق بی‌قیدوشرط تبدیل می‌شود.
در انیمه دیگری مثل «خشن بهاموت» (Rage of Bahamut)، سستونا، یک پاپ جنگجو با روحیه عدالت‌خواهانه، برای محافظت از ضعیفان می‌جنگد و نشان می‌دهد که کشیش‌ها می‌توانند قهرمانانی شجاع باشند.
میراث پاپ فرانسیس
در دنیای انیمه، پاپ‌ها و کشیش‌ها، از ماتای ریس و الکساندر اندرسون گرفته تا لوسی که یک نماد شده، فراتر از نقش مذهبی‌شان عمل می‌کنند. آن‌ها نمادهایی از قدرت، تعارض، و گاهی امیدند که انیمه‌سازان از آن‌ها برای خلق داستان‌هایی عمیق و جذاب استفاده می‌کنند. در روزی که جهان با درگذشت پاپ فرانسیس سوگوار است، این مقاله ما را به سفری در دنیای انیمه برد تا ببینیم چگونه این شخصیت‌ها در دل داستان‌ها حضور دارند و آن‌ها را غنی‌تر می‌کنند. حالا نوبت شماست: چه شخصیتی از دنیای انیمه‌ها تداعی کننده پاپ برای شما بوده است؟
آرش پارساپور
برچسب‌ها: انیمه
نظرات
