آسمان غرب فیلمی در دفاع از خاک وطن

به گزارش فیلم نت نیوز، سینمای دفاع مقدس و کارگردان‌هایی که این سینما را رعایت کردند، همواره سهم عمده‌ای برای چهره‌هایی که به عنوان سردار، فرمانده و یا خلبان‌ها که جنگ را در مقطع خاصی از زمان فرماندهی کردند؛ قائل بوده‌اند. فیلم‌هایی که علاوه بر قصه‌گو بودن توانسته بخش مهمی از زندگی فردی و اجتماعی و نقش آنها درباره جنگ تحمیلی ایران و عراق را به تصویر بکشند. سینمایی که اتفاقا مورد استقبال مخاطب هم قرار گرفته است.

«آسمان غرب» بازنمایی بخشی از سیاستگذاری‌های اشتباه بنی صدر

فیلم «آسمان غرب» هم با پرداخت به زندگی شهید علی اکبر شیرودی و دیگر همرزمانِ او در هوانیروز بازنمایی درستی از رشادت‌های دلاوران ارتش در روزهای آغازین جنگ به دست می دهد. فیلمی که علاوه بر تصویری از غیرت و سلحشوری جوانان وطن، سیاستگذاری‌های اشتباه و سرشار از بلاهت رئیس دولت وقت جمهوری اسلامی ابوالحسن بنی صدر در دفاع از میهن را نشان می دهد.

این فیلم سینمایی ساخته بلند محمد عسگری است که پیش از این با فیلم «اتاقک گلی» خود را به سینمای ایران معرفی کرده است. و اکنون با «آسمان غرب» یک مقطع کوتاه یعنی آغاز جنگ تحمیلی را بیان می کند. مقطعی که به خیانت بنی صدر شهره است. 

در روزهای آغازین جنگ تحمیلی ابوالحسن بنی صدر که از بهمن ۱۳۵۸ تا خرداد ۱۳۶۰ فرمانده کل قوا بود با تصمیم‌های نابخردانه که ناشی از عدم شناخت او از جامعه تازه انقلاب شده ایران بود؛ منشاء خسارت‌های بسیاری شد که از مهمترین آنها که باعث پیشروی دشمن به خاک ایران شد؛ ایجاد شکاف بین ارتش و سپاه بود که موجب انشقاق بین خطوط دفاعی و در ادامه مسیر به کارگیری سیستم ناکارآمد شد.

خاک بدهیم تا زمان بخریم برای گفتگو!

اما محمد عسکری در فیلم «آسمان غرب» آن بخش از ناکارآمدی تشکیلات بنی صدر را مطرح می‌کند که معتقد بود خاک بدهیم تا زمان بخریم برای گفتگو! که در نهایت حمله متقابل را موجب شد. که در این مسیر غیورمردان ایران از جمله شهید شیرودی و دیگر همرزمان او حاضر نشدند در روزهای آغازین جنگ یک قدم از مواضع خود مبنی برای حفظ خاک ایران کوتاه بیایند. که در نهایت با عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا و سپس برکناری او از ریاست جمهوری، اوضاع جبهه ها دگرگون شد و به گواه تاریخ بعد از عزل رئیس دولت، وضعیت جبهه‌ها تغییر کرد و بین ارتش و سپاه وحدت به‌وجود آمد. عملیات‌ مشترک سپاه و ارتش شروع شد؛ حصر آبادان شکسته شد و عملیات‌ بستان، سوسنگر، الله‌اکبر و همچنین عملیات یازده شهریور شهید رجائی و باهنر، بازی‌دراز، مطلع‌الفجر و عملیات‌ متعدد دیگر برای باز پس‌گیری ایران انجام شد.

نمایش مقاومت هموطنان کُرد و بومی سرپل ذهاب

یکی از ویژگی‌های این فیلم سینمایی تلاش برای نشان دادن مقاومت هموطنان کُرد و بومی سرپل ذهاب در مقابل حمله دشمن و همکاری با نیروهای ارتش هوانیروز است. بخشی از تاریخ که با وجود پرداخت به آن، اما هنوز جا برای کار دارد. فیلم که در ابتدا می‌کوشد بازنمایی درستی از رشادت‌های جمعی و همدلی نظامیان ارائه دهد که هر چند با دیالوگ‌های طولانی و شعارزده با کلیدواژه‌هایی همچون حق‌خواهی، خدمت به مردم، مسئولان قدرنشناس به بیانیه‌ای سیاسی شبیه تر است؛ اما در نهایت نویسنده و کارگردان توانسه فیلمی آبرومند از آب درآورد. 

حضور بازیگران جوان به عنوان نیروهای نظامی کارکشته و معرفی هریک از آنها که کمتر نامی در تاریخ جنگ دارند اما ردپای شریفی از خود به جای گذاشته‌اند از نکات قابل توجه است. به عنوان مثال حضور شهیدان امیر سرلشگر حسین ادیبان و موحد دانش را در کنار شهید شیرودی که اساسا فیلم پرتره ای درباره او است می بینیم و می شنویم.نام هایی که در این فیلم سینمایی در کنار محور اصلی داستان شهید علی اکبر شیرودی نیز درخشیدند.

غیورمردانی که نام‌شان در تاریخ سینمای جنگ ایران خالی است

چهره هایی که می توانند روایت‌های بعدی از پرتره‌های مردان راه وطن در سینمای جنگ باشد که اکنون نام‌شان در تاریخ سینمای جنگ ایران خالی است. به عنوان مثال شهید حسین ادبیان از جمله هموطنانِ کُرد وبومی آشنا به منطقه بود که در عقب نشاندن نیروهای دشمن از منطقه سر پل ذهاب و منهدم کردن تجهیزات جنگی نیروهای بعث، در کنار شیرودی نقش تعیین کننده‌ای داشت که سرانجام در آخرین مأموریت خود در سمت فرماندهی یکی از محورهای عملیات آزادسازی ارتفاعات استراتژیک و صعب العبور بازی‌دراز واقع در شهرستان سرپل‌ذهاب در استان کرمانشاه در تاریخ دوم اردیبهشت ماه ۱۳۶۰، با شلیک مستقیم تیر به شهادت رسید. 

سینمای جنگ ایران فیلم‌های پرتره خوبی از رزمندگان دارد

میلاد کی‌مرام بازیگر نقش شهید شیرودی اگرچه تلاش کرده بود برای درآوردن کاراکتر شیرودی که محور و پیشبرنده داستان است این شخصیت را به خوبی بشناسد و جنبه‌های مختلف او از جمله وطن دوستی شهید شیرودی را بازی کند؛ اما در نهایت با اغراق در بازی و بیان دیالوگ‌های مطول به یک تیپ شخصیتی تبدیل شد که البته بخش عمده‌ای از نوع بازی به خواست و هدف ‌گارگردان برمی گردد. اما سینمای جنگ ایران در تاریخ تحولات خود فیلم‌های پرتره خوبی از رزمندگان در خود جای داده است که به عنوان یک شخصیت زنده در ذهن مخاطب می ماند. به عنوان مثال می توان به شخصیت شهید ستاری در فیلم «منصور»، شهید متوسلیان در فیلم «ایستاده در غبار» و یا مهدی باکری در فیلم «موقعیت مهدی» اشاره کرد. 

البته این موضوع فقط مربوط به بازی کی‌مرام نیست. بلکه سایر بازیگران همچون امیرحسین آرمان در نقش شهید ادبیان، نادر فلاح، آرمین رحیمیان، کریم امینی، روح الله زمانی، محمد رضا صولتی، پیام اینالوئی، احسان عباسی، صفر محمدی، احسان صاحب الزمانی، یوسف فروتن، راهله لطفی، پرهام غلاملو، سمیه مهری، نیوشا علیپور در شخصیت‌های تیپکال باقی مانده‌اند و به چهره های ماندگار از شخصیت وجودی خود تبدیل نشده‌اند.

حضور بازیگران جوان در «آسمان غرب» می توانست توانِ بالقوه آنها را به فعلیت برساند 

این در حالی است که هریک از این بازیگران توانایی‌های بسیاری در زمینه بازیگری دارند که در سینمای ایران خوش درخشیدند. به عنوان نمونه میلاد کی‌مرام در فیلم ضد جنگ «ملکه» ساخته محمدعلی باشه‌آهنگر خوش درخشید و یا آرمان رحیمیان در فیلمِ «شبی که ماه کامل شد» شناخت خوبی از ریگی به مردم ایران ارائه کرد. با این اوصاف حضور آنها در فیلم می توانست توانِ بالقوه آنها را به فعلیت برساند. 

با این اوصاف نباید فراموش کرد که فیلم «آسمان غرب» از جمله آثار سینمای ایران است که تلاش کرد حق نیروهای خدمتگزار ارتش را به تصویر بکشد که البته در این حوزه فیلم‌های به زمین مانده بسیاری باقی است که امید است کارگردان‌های جوان در موقعیت مناسب به هریک از آنها بپردازند.

فیلم سینمایی «آسمان غرب» هم اینک در پلتفرم فیلم‌نت در بخش سینماآنلاین قابل دسترس است.

پریسا ساسانی عضو انجمن منتقدان سینمای ایران