به گزارش فیلم‌نت‌نیوز، امروز پنجم تیر ماه مصادف با سالروز تولد یکی از کاربلد ترین تدوینگران تاریخ سینمای ایران است، هایده صفی‌یاری فعالیت خود را از تلویزیون آغاز کرد و خیلی زود به جایگاه تثبیت شده ای در میان همکارانش دست یافت. اغراق نیست که او را انتخاب اول بسیاری از کارگردانان صاحب‌نام در نسل‌های مختلف فیلمسازی بدانیم. شناخت صفی یاری از داستان و همچنین زیبایی شناسی تدوین سبب شده تا او نقش غیر‌قابل انکاری در محصول نهایی یک اثر سینمایی داشته باشد. آثاری همچون «درباره‌الی»، «آژانس شیشه ای»، «جدایی نادر از سیمین»، «کسی از گربه‌های ایرانی خبر ندارد» و «قاتل و وحشی» تنها بخشی از کارنامه رشک بر انگیز هایده صفی یاری هستند. او مدتی است به دلیل برخی از حاشیه ها ایران را ترک کرده و در سوئد اقامت دارد، در سالروز تولد او آرزو داریم این تدوینگر حاذق و کاربلد دوباره به ایران برگردد و سینمای متفکر ایران از نعمت وجود او بهرمند شود. به بهانه تولد هایده صفی یاری یکی از مصاحبه های قدیمی او را که در حاشیه جشنواره ۲۸ فجر و در سال ۱۳۸۸ انجام شده بازنشر می کنیم.
*متولد چه روزی، چه سالی و در کجا هستید؟
پنجم تیر ماه ۱۳۳۸ در گرگان به دنیا آمدم . خانواده ام زیاد اهل هنر نبودند همین الان هم سه خواهر دیگر من در گرگان مشغول اداره مهد کودک هستند.
*از چه زمانی سینما برای شما جدی شد؟
من هم مثل همه افراد جامعه به سینما علاقه داشتم و فیلمهای آن زمان را می دیدم . اما هدف اصلی من در آن زمان ورود به دانشکده جامعه شناسی بود که متاسفانه در آزمون ورودی این دانشکده قبول نشدم سپس به نیت عکاسی و گرافیک وارد دانشکده سینما و تلویزیون شدم این را هم باید بگویم آن زمان علاقه چندانی به رشته های گروهی نداشتم بیشتر دنبال کارهای انفرادی بودم همان زمان ورود به دانشکده سینما و تلویزیون با مقوله تدوین آشنا شدم که همین خصوصیت را داشت .
*من شنیدم شما کارمند تلویزیون هم بودید؟
بله من مدت هفتده سال در شبکه دو به عنوان تدوینگر مستند فعالیت می کردم.
*مستندها در باره جنگ بود؟
خیر، بیشتر مستند های اجتماعی و اقتصادی بودند و بزرگترین تجربه ای که در طول دوران کاریم کسب کردم تدوین همین مستندها بود ویژگی که این مستندها داشت عدم خط داستان بود یعنی در واقع من با یک سری راش طرف بودم که باید به آنها جهت و مسیر می دادم.
*در آن زمان به جز تدوین این مستند ها ، سریال هم برای تلویزیون تدوین کردید؟
بله سریال «ماجراهای مش ما شااله» را برای آقای داریوش مودبیان تدوین کردم به جز این یک سری مجموعه با نام «کودکان سرزمین من» را که متشکل از چند کارگردان شاخص بود برای تلویزیون تدوین کردم.
*ورود شما به سینما چگونه اتفاق افتاد ؟
سال ۶۸ از طریق آقای پرویز آبنار که آن موقع کارمند تلویزیون بودند برای تدوین صدای فیلم «دخترک کنار مرداب »به آقای علی ژکان معرفی شدم . تدوینگران این فیلم آقایان محمد رضا مویینی و مرحوم مهرزاد مینوی بودند ولی تدوین صدای این کار را من انجام دادم بعد از آن بود که دوباره تدوین صدای فیلم «پرده آخر» را نیز انجام دادم و تقریباً این شروع فعالیت من به عنوان تدوینگر بود.
*من شنیدم شما مدتی هم دستیار آقای بیضایی بودید
بله در همین ایام تدوین صدا بود که توسط آقای محمود سماک باشی صدابردار فیلم «مسافران» به آقای بیضایی معرفی شدم که تدوین صدای آن فیلم را انجام دهم اما تفاوتی که نسبت به کارهای دیگرم داشت این بود که علاوه بر تدوین صدا دستیار آقای بیضایی سر تدوین اصلی فیلم نیز بودم.
*بزرگترین تجربه ای که از حضور کنار آقای بیضایی به دست آوردید چه بود؟
من در فیلمهای «برج مینو»، «مسافران»، «بازی های پنهان» و «گفتگو با باد» دستیار آقای بیضایی بودم . بزرگترین چیزی که از ایشان یاد گرفتم نظم و اخلاق حرفه ای بود . ایشان هیچ کاری را با عجله و فقط به منظور تحویل دادن انجام نمی دادند . و همیشه می گفتند یا فیلمی را شروع نکن یا اگر هم شروع می کنی باید به بهترین شکل ممکن به پایان برسانی . به نظرم ایشان یکی از معدود کارگردانهای است که به روی مسئله تدوین آگاهی دارند و برای من حضور در کنار ایشان واقعاً مانند یک دانشگاه بود.
*اگر اشتباه نکنم «گفتگو با باد» بعد از فیلم «آژانس شیشه ای» فیلمبرداری شد
بله من زمانی که فیلم «گفتگو با باد» را دستیار آقای بیضایی بودم فیلم های «آژانس شیشه ای» و «روبان قرمز» را برای آقای حاتمی کیا تدوین کرده بودم و حتی برای آن دو فیلم سیمرغ بهترین تدوین را هم گرفته بودم اما خودم بسیار مایل بودم که سر این کار هم در کنار آقای بیضایی باشم.
*اولین کار سینمای شما چه بود ؟
یک فیلم سینمای بود به نام «دره هزار فانوس » به کارگردانی آقای گرشاسبی که تهیه کننده آن کار شبکه دو بود ولی به شیوه ۳۵ فیلمبرداری شد
*چگونه با ابراهیم حاتمی کیا آشنا شدید؟
سال ۷۴ زمانی که به همراه آقای بیضایی مشغول تدوین فیلم «برج مینو »بودم با آقای حاتمی کیا آشنا شدم که همین آشنای سبب همکاری ما برای فیلم «آژانس شیشه ای» شد
*کمی می خواستم درباره اولین همکاریتان با ابراهیم حاتمی کیا صحبت کنید
تجربه «آژانس شیشه ای» تجربه عجیبی برای من بود واقعیت ماجرا را بخواهید زمانی که تدوین فیلم را شروع کردم اصلاً فکر نمی کردم نتیجه کار این چنین شود در واقع به توانای های خودم اطمینان نداشتم
*شیوه بر خورد حاتمی کیا با تدوینگرش چگونه است ؟ به هر حال شما بیشترین همکاری را با ابراهیم حاتمی کیا داشتید
به نظرم بزرگترین حسن آقای حاتمی کیا اعتمادی است که به عوامل سازنده فیلم می کند از جمله تدوینگر می کند .یکی دیگر از ویژگی های ایشان مدیریت درست گروه است یعنی با یک تسلط و مدیرت قاطع فیلم را پیش می برند و یک جسارت و نترسی خاصی در روحیه ایشان دیده می شود که به سایر اعضای گروه نیز منتقل می شود. «آژانس شیشه ای» چهارمین فیلم من است اما از نظر خودم اولین کار جدیم به حساب می آید که سر و صدا های زیادی پیرامون آن شد
*چگونه با اصغر فرهادی آشنا شدید؟
من آقای فرهادی را برای اولین بار زمان فیلمبرداری «ارتفاع پست» در دفتر آقای حاتمی‌کیا دیدم . همان طور که می دانید فیلمنامه «ارتفاع پست» هم نوشته آقای فرهادی است .در کنار این من دو فیلم از ایشان دیده بودم که کار های خوب و قابل ستایشی هم بودند. سر فیلم «چهارشنبه سوری» ایشان با من تماس گرفتند و گفتند کار من را در «آژانس شیشه ای» و «ارتفاع پست» دیده اند و می خواهند یک فیلم به همان سبک در محیط بسته بسازند و من هم این پیشنهاد را قبول کردم . بزرگترین تجربه ای که فیلم «چهار شنبه‌سوری» برای ما داشت همین کات های متوالی در طول یک پلان سکانس بود، آقای جعفریان مدیر فیلمبرداری آن فیلم تصاویر بسیار خوبی در اختیار ما گذاشته بودند اما کاری که من کردم این بود که این پلان سکانس ها را داخل فیلم حل کنم همین کار را آقای فرهادی بسیار پسندیدند و اگر دقت کرده باشد فیلم درباره الی پر است از پلان سکانس های خرد که ما بین تصویر حل شده اند . مهمترین ویژگی آقای فرهادی انعطاف پذیریش است یعنی به عنوان یک کارگردان به همه پیشنهاد ها گوش می دهد و بهترین آن را انتخاب می کنند و یک روشنبینی خاصی در روحیه ایشان وجود دارد که به فیلمهایش نیز منتقل می شود.
*از جشنواره فیلم فجر چند بار و برای کدام فیلمها جایزه گرفتید؟
برای فیلمهای «آژانس شیشه ای»، «روبان قرمز» و «چهار شنبه سوری»
*به عنوان آخرین سوال می خواستم نظرتان را درباره نسل جدید تدوینگران سینمای ایران بدانم ، چون دختر شما سپیده عبد الوهاب هم یکی از همین جوانان است
من همیشه موافق حضور جوانان در سینما هستم به نظرم جوانان پر از فکر ها و ایده های نو و خلاق هستند این را می توان از فیلمهای کوتاه و مستندشان هم متوجه شد و آینده روشنی را پیش روی این نسل می بینم به عنوان یک تدوینگر هم هر کمکی که از دستم بر بیاید برای آنها انجام خواهم داد. در مورد دخترم که اشاره کردید ایشان پنج فیلم دستیار من بود و سعی کردم با جدیت و کمی سخت گیری باعث شوم او هم کارش را جدی بگیرد.
نویسنده : پویا نبی
