نگاهی به فیلم «لبه سایه»/ جکی چان هوش مصنوعی را شکست میدهد
در فیلمنت نیوز بخوانید
به گزارش فیلمنت نیوز، هیجان، حل معما با چاشنی حرکات رزمی، همه آن چیزی است که فیلمهای هنگکنگی را جذاب میکند و چه چیزی جالبتر از اینکه ستاره فیلم جکی چان باشد؛ بازیگری که سالهاست با او و فیلمهایش خاطره داریم.
داستان فیلم «لبه سایه» درباره یک گروه حرفهای سارق است که با استفاده از ترفندهای گریم، تغییر چهره و لباس و بهرهگیری از فناوریهای هوش مصنوعی، سرقتهایی بینقص انجام میدهند و بارها نیروی پلیس را غافلگیر کردهاند. در این میان، پلیس با وجود تمام تجهیزات و امکانات، همواره یک قدم از آنها عقبتر است. زمانی که نیروهای پلیس به بنبست میخورند، قید کامپیوتر تحلیلگر را میزنند و به سراغ یک کارآگاه حرفهای اما قدیمی میرود تا در حل پرونده به آنها کمک کند که کسی نیست جز جکی چان، ستاره اصلی فیلم.
با این تفاوت که جکی چان امروز، در عین چابکی و سرزندگی، نشانههای گذر زمان را بر چهره دارد و دیگر جوان اول فیلم نیست؛ بلکه مردی جاافتاده و کاربلد است که برای رسیدن به هدف، حاضر به تحمل هر سختی و فداکاری میشود. این فیلم به کارگردانی و نویسندگی لری یانگ، توسط چین و هنگکنگ تهیه شده و اقتباسی آزاد از فیلم اکشن هنگکنگی «نگاه آسمانی» (۲۰۰۷) به کارگردانی یائو نای-هوی است.
یک داستان پرفراز و نشیب
فیلم سینمایی «لبه سایه» از همان فرمول آشنای فیلمهای پلیسی بهره میبرد، با این تفاوت که با داستانی پر فراز و نشیب تلاش میکند از فضای ساده سینمای اکشن رزمی فاصله بگیرد. یکی از مهمترین نقاط قوت فیلم، وفاداری دقیق آن به ژانر اکشن پلیسی و دلهرهآور است؛ الگویی که روایت داستان نیز بر همان اساس پیش میرود. گرهافکنیها و گرهگشاییها متناسب با خط داستانی طراحی شدهاند و همانقدر که معما و حل آن اهمیت دارد، صحنههای اکشن نیز بهاندازه و تاثیرگذار هستند.
داستان فیلم چند روایت موازی و تودرتو دارد. روایت اصلی، تعقیب سارق اصلی با نام «سایه» توسط پلیس است، اما در طول فیلم، لایههای دیگری از روابط شخصی و عاطفی نیز آشکار میشود. از یکسو رابطه میان کارآگاه و دختر تازهکار پلیس را داریم که در ادامه متوجه ارتباط قدیمی جکی چان با پدر درگذشته دختر جوان میشویم و از سوی دیگر، روابط میان سارقان که هرکدام به نوعی به سایه وفادارند و او همچون پدرخواندهای، سرپرستی همه آنها را برعهده دارد.
هرچند مخاطب در ناخودآگاه خود میداند که سرانجام یک فیلم گنگستری و تقابل خیر و شر باید به پیروزی قانون منجر شود، اما آنقدر در دل اتفاقات فیلم غرق میشود که گاهی این واقعیت را فراموش میکند و حتی در برخی لحظات، هوش و تیزبینی شخصیت منفی را میستاید. تقابل اصلی همچنان میان دزد و پلیس است، با این تفاوت که اینبار هردو نیروی متضاد تقریبا همسنوسال هستند و عمری را در مسیر قانون یا خلاف قانون گذراندهاند و مهمتر از همه، هر دو ناچارند با گروهی از نیروهای جوان و باانگیزه همکاری کنند. این شباهت در دل تضاد، به روایت فیلم جلوهای متفاوت میبخشد و باعث میشود مخاطب ارتباط عمیقتری با شخصیتها و پیچشهای داستانی برقرار کند. ترتیب رخدادها و تناسب آنها با شخصیتها، به یکی از نقاط قوت فیلمنامه بدل شده است.
هوش مصنوعی یا هوش انسانی
نکته مهم دیگری که فیلم به آن میپردازد ـ و در بسیاری از آثار سینمایی و سریالی معاصر نیز دیده میشود ـ تقابل هوش مصنوعی با دانش و هوش انسانی است. در آغاز فیلم، هوش مصنوعیِ تحلیلگر در اداره پلیس دچار تناقض و پلیس ناچار به استفاده از نیروی انسانی میشود که ارتباط چندانی با تکنولوژی روز ندارد. در ادامه نیز تجربه سالها تعقیب و گریز جکی چان، در لحظات تعلیقآمیز به کمک نیروهایش میآید و مسیر موفقیت را هموار میکند.
خواهناخواه، تکنولوژی و هوش مصنوعی به بخشی جداییناپذیر از جهان امروز ما تبدیل شده است و گریزی از آن نیست. بازتاب این موضوع در فیلمنامههای سینمایی و سریالها در ژانرهای مختلف، یکی از مهمترین جریانهای محتوایی عصر ما بهشمار میرود.
نباید فراموش کرد که مهمترین ویژگی ژانر اکشن، فارغ از کشور سازنده، ایجاد ریتمی نفسگیر و پرالتهاب است؛ ریتمی که تماشاگر را آنچنان با خود همراه کند که گذر زمان را حس نکند. «لبه سایه» با دکوپاژ دقیق، تقطیع مناسب نماها، فیلمبرداری حسابشده و جلوههای صوتی و تصویری قابل قبول، بهخوبی به این هدف دست یافته است و برای مخاطبان علاقهمند به سینمای اکشن، اثری قابل توجه محسوب میشود.
سینمای تجاری آسیا و جلوههای تازه
سینمای تجاری آسیا در سالهای اخیر دچار نوعی پوستاندازی و ارتقای کیفی شده است. همانطور که سینمای بالیوود سالها با رقص و آوازهای دستهجمعی و رنگآمیزی اغراقشده شناخته میشد و سینمای هنگکنگ و چین با حرکات رزمی طراحیشده شهرت داشت، هر دو تلاش کردهاند ضمن حفظ هویت سنتی خود، سطح فنی و حرفهای آثارشان را نیز ارتقا دهند. «لبه سایه» نمونهای از این روند است. فیلمی با داستانی پر فراز و نشیب و فیلمنامهای منسجم که علاوه بر خط اصلی پلیسی، چند روایت موازی دیگر را نیز در دل خود جای داده و در شخصیتپردازی، صرفا به دوگانه خیر و شر یا سیاه و سفید بسنده نمیکند. شخصیتهای فیلم چه مثبت و چه منفی همگی ویژگیهایی از انسان معاصر و خاکستری دارند.
در کنار این موارد، کیفیت حرفهای تصویربرداری، صداگذاری و جلوههای ویژه صوتی و بصری نیز در هماهنگی کامل، «لبه سایه» را از یک فیلم معمولی به اثری اکشن، معمایی و استاندارد تبدیل کرده است.
در مجموع، «لبه سایه» یک اکشن سرگرمکننده و خوشساخت است که میتواند مخاطبان علاقهمند به سینمای رزمی و طرفداران ستاره محبوبش، جکی چان، را با خود همراه کند. دیدنش را از دست ندهید.
نوید جعفری
تماشای لبه سایه در فیلم نت

