همه دایناسورهای «دنیای ژوراسیک» را بشناسید/ یک آغاز جدید در ۲۰۲۵

به گزارش فیلم نت نیوز، سال ۱۹۹۳ که استیفن اسپیلبرگ، رمان پرفروش مایکل کرایتون به نام «پارک ژوراسیک» را به مدیوم سینما آورد، کسی فکر نمی‌کرد که این فیلم پس از سه دهه به یک فرانچایز بزرگ سینمایی متشکل از ۶ فیلم با فروش کلی بیش از ۶ میلیارد دلار و چند سریال انیمیشنی تبدیل شود و دایناسورهای جان‌گرفته «پارک ژوراسیک» به یکی از موفق‌ترین و تاثیرگذارترین مجموعه‌های سینمایی در تاریخ هالیوود بدل شوند. این فرانچایز با تلفیق تخیل، هیجان، ترس و نگرشی انتقادی به اخلاق علمی و رفتار انسان‌ها در شرایط خاص، جایگاه ویژه‌ای بین سینماروها در سطح جهان پیدا کرده است.

آخرین و هفتمین فیلم از مجموعه «ژوراسیک» با نام «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» (Jurassic World Rebirth) توسط کمپانی یونیورسال پیکچرز از ۱۱ تیر سال جاری (۱۴۰۴) بر پرده سینماهای جهان به نمایش درآمده است. مجموعه «ژوراسیک» مشتمل بر یک سه‌گانه «پارک ژوراسیک» و یک سه‌گانه «دنیای ژوراسیک» است و فیلم هفتم، آغاز یک سه‌گانه جدید را نوید می‌دهد. روند داستانی این ۷ فیلم ژوراسیکی به گونه‌ایست که می‌توان آنها را به ترتیب سال ساخت تماشا کرد. به همین بهانه فیلم‌ها و انیمیشن‌های این فرانچایز را مرور کرده‌ایم تا نسل جوان‌تر که احتمالا فیلم‌های اولیه را ندیده، بتواند خط کامل داستان را پی بگیرد.

آغاز باشکوه: سه‌گانه اصلی

«پارک ژوراسیک» (۱۹۹۳) (Jurassic Park)

اسپیلبرگ در اوج شهرت به‌عنوان یکی از کارگردانان بیگ‌پروداکشن و از پیشگامان بلاک‌باستر مدرن، پس از کارگردانی موفق فیلم‌هایی نظیر «آرواره‌ها» و «ایندیاناجونز»، با حمایت استودیوی یونیورسال پیکچرز، امتیاز کتاب مایکل کرایتون را خریداری کرد و از خود او نیز در نگارش فیلمنامه سود برد. اولین فیلم فرانچایز نه تنها در گیشه بسیار موفق بود، بلکه به‌عنوان یک شاهکار تکنولوژیکی و روایی مورد تحسین منتقدان آن روز سینما قرار گرفت. «پارک ژوراسیک» با هزینه ۶۳ میلیون دلاری در اکران اولیه‌اش بیش از ۹۱۴ میلیون دلار فروش داشت که تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم آن زمان شد و رکوردش را تا زمان اکران تایتانیک در سال ۱۹۹۷ حفظ کرد.

«پارک ژوراسیک» داستان جذابی داشت. گروهی دانشمند به یک پارک تفریحی جدید دعوت می‌شوند که دایناسورها در آن شبیه‌سازی شده‌اند. یکی دو سهل‌انگاری رخ می‌دهد و دایناسورها جان می‌گیرند و به انسان‌ها حمله می‌کنند و ماجراهای فیلم آغاز می‌شود.

فیلم «پارک ژوراسیک» ۱۹۹۳

این فیلم که از ترکیبی بی‌نظیر از جلوه‌های ویژه کامپیوتری و مدل‌های انیماترونیک استفاده کرده بود، دایناسورها را با چنان واقع‌گرایی خیره‌کننده‌ای به حرکت درآورد که بیننده در جای خود میخکوب می‌شد. منتقدان، فیلم را برای کارگردانی اسپیلبرگ، فیلمنامه هوشمندانه و پیام‌های هشداردهنده درباره مداخله در طبیعت ستودند. بازی ماندگار ساموئل ال. جکسون، لورا درن و ریچارد اتنبرا که آن روزها جوان بودند، هنوز در یاد علاقه‌مندان به فیلم مانده است. این فیلم همچنان به‌عنوان یکی از نقاط عطف سینمای علمی-تخیلی شناخته می‌شود.

«پارک ژوراسیک: دنیای گمشده» (۱۹۹۷) (Jurassic Park: The Lost World)

اسپیلبرگ چهار سال بعد به استودیو یونیورسال پیکچرز برگشت تا دنباله‎ای بر فیلم اول را کارگردانی کند. «پارک ژوراسیک: دنیای گمشده» با فروش جهانی بیش از ۶۱۸ میلیون دلار، از نظر تجاری موفق و سکانس‌های هیجان‌انگیز و جلوه‌های بصری آن همچنان قابل تحسین بود، اما نتوانست همان نقد مثبت منتقدان را مانند نسخه اصلی کسب کند. آنها معتقد بودند که این فیلم، بیشتر بر اکشن متمرکز شده و نوآوری داستانی در آن دیده نمی‌شود و انتظار مخاطبی که فیلم اول را دیده، برآورده نمی‌کند.

فیلم «پارک ژوراسیک: دنیای گمشده»

مخاطبان نیز نظرات متفاوتی داشتند؛ گروهی، صحنه‌های اکشن و دایناسورهای بیشتر را نشان پیشرفت فیلم می‌دانستند و المان‌های بصری برای‌شان مهم‌تر بود، اما برخی دیگر با منتقدان هم‌نظر بودند و احساس می‌کردند داستان فیلم فاقد جذابیت فیلم اول است.

«پارک ژوراسیک ۳» (۲۰۰۱) (Jurassic Park III)

سومین فیلم فرانچایز، ۴ سال بعد از دومی و در سال ۲۰۰۱ ساخته شد و این‌بار دیگر اسپیلبرگ فیلم را کارگردانی نکرد. او یک سال بعد از «دنیای گمشده: پارک ژوراسیک»، فیلم بسیار خوب «نجات سرباز رایان» را ساخت و سال ۲۰۰۰، درگیر پیش‌تولید فیلم «هوش مصنوعی» بود. «هوش مصنوعی» آخرین پروژه استنلی کوبریک، کارگردان مطرح سینما قبل از مرگ بود که وی کارگردانی این پروژه را به اسپیلبرگ پیشنهاد کرد، چرا که معتقد بود موضوع فیلم به افکار و فلسفه کارگردانیِ اسپیلبرگ نزدیک‌تر است. همین موضوع باعث شد «پارک ژوراسیک ۳» را جو جانستون کارگردانی کند و نشانه‌های نزول تدریجی کیفیت فیلم نسبت به دو نسخه قبلی بیشتر مشهود شود.

فیلم «پارک ژوراسیک ۳»

فیلم با فروش جهانی حدود ۳۶۸ میلیون دلار، از نظر تجاری موفقیت کمتری نسبت به دو فیلم قبلی داشت. منتقدان نقطه‌ضعف فیلم را فیلم‌نامه ضعیف‌ می‌دانستند و معتقد بودند شخصیت‌های فیلم به درستی پرداخته نشده و توسعه نیافته‌اند. این شرایط باعث شد استودیوی یونیورسال پیکچرز، پروژه «ژوراسیک» را بیش از یک دهه کنار بگذارد.

عصری نوین: سه‌گانه «دنیای ژوراسیک»

«دنیای ژوراسیک» (۲۰۱۵) (Jurassic World)

فرانچایز پس از وقفه‌ای طولانی، سال ۲۰۱۵ با یک راه‌اندازی مجدد موفقیت‌آمیز به نام «دنیای ژوراسیک» بازگشت. این فیلم به کارگردانی کالین تروورو، با فروش خیره‌کننده جهانی یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار، نه تنها فرانچایز را احیا کرد، بلکه به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما تبدیل شد. داستان این فیلم، ۲۳ سال پس از وقایع فیلم اول اتفاق می‌افتد و مجموعه تفریحی نابود شده دوباره توسط یکی از دوستان جان هاموند (با بازی سیمون مسرانی) بازسازی شده و مردم می‌توانند از آن و دایناسورهای جدیدیش دیدن کنند.

فیلم «دنیای ژوراسیک» ۲۰۱۵

فرار یک دایناسور باهوش، مجددا تهدیدی برای مردم شهر است. این فیلم با معرفی شخصیت‌های جدیدی چون اوون گرادی (با بازی کریس پرت) و کلر دیرینگ (با بازی برایس دالاس هاوارد)، مخاطبان جدیدی جذب کرد و نوستالژی طرفداران قدیمی را برانگیخت. منتقدان نظرات متفاوتی داشتند، اما استقبال مخاطبان به شدت مثبت بود و باعث شد تولیدکنندگان، ساخت فیلم‌های بعدی را کلید بزنند.

«دنیای ژوراسیک: سقوط پادشاهی» (۲۰۱۸) (Jurassic World: Fallen Kingdom)

فیلم پنجم فرانچایز با نام «دنیای ژوراسیک: سقوط پادشاهی» به کارگردانی جی. ای. بایونا، با فروش جهانی حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، از نظر تجاری همچنان بسیار موفق بود، اما با انتقادات بیشتری مواجه شد. منتقدان به دلیل تم تاریک‌تر، سکانس‌های اکشن اغراق‌آمیز و طرح داستانی غیرمنطقی، نقدهای منفی زیادی نوشتند. مخاطبان نیز واکنش‌های گوناگونی نشان دادند؛ برخی از فضای گوتیک و لحظات هیجان‌انگیز آن لذت بردند و برخی دیگر آن را پر از حفره‌های داستانی و تکراری دانستند. با این وجود جذابیت بصری و پیشرفت تکنولوژیکی فیلم تا حد زیادی این حفره‌ها را پر کرده بود و باعث وسوسه سینماروها در سراسر جهان شد تا هر طور شده فیلم را روی پرده ببینند. دیدن پشت صحنه این فیلم هم خالی از لطف نیست.

فیلم «دنیای ژوراسیک: سقوط پادشاهی»

«دنیای ژوراسیک: قلمرو» (۲۰۲۲) (Jurassic World Dominion)

تروورو که فیلم اول سه‌گانه دوم را ساخته بود، برای کارگردانی قسمت سوم «دنیای ژوراسیک» بازگشت و در این فیلم شخصیت‌های اصلی هر دو سه‌گانه (نئل، درن، گلدبلام به همراه پرت و هاوارد) را گرد هم آورد. این فیلم با فروش جهانی بیش از ۱ میلیارد دلار، از نظر تجاری موفق بود، اما به بدترین فیلم فرانچایز از نظر منتقدان تبدیل شد. اکثر نقدنویسان معتقد بودند که فیلم‌نامه شلوغ و اکشن بی‌هدف است؛ داستان فیلم تمرکز ندارد و روایت مخدوش است. مخاطبان نیز نظرات بسیار متفاوتی داشتند؛ برخی از بازگشت شخصیت‌های اصلی و دیدن دایناسورها در دنیای واقعی لذت بردند و برخی دیگر در شبکه‌های اجتماعی از ضعف‌های داستانی و نداشتن انسجام آن حرف می‌زدند. این فیلم پایان ناموفقی برای سه‌گانه «دنیای ژوراسیک» تلقی شد.

«دنیای ژوراسیک: قلمرو» ۲۰۲۲

دایناسورهای انیمیشنی

حالا که تا اینجا آمده‌ایم بیایید قبل از آنکه با آخرین فیلم روی پرده یعنی «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» (۲۰۲۵) آشنا شویم، به شاخه انیمیشنی این فرانچایز هم سری بزنیم. فرانچایز محبوب «پارک ژوراسیک» تنها به فیلم‌های سینمایی محدود نمی‌شود و در سال‌های اخیر، با ورود به دنیای انیمیشن، داستان‌ها و ماجراهای جدیدی را برای مخاطب کودک و نوجوان روایت کرده است. «پارک ژوراسیک لگو» برای کودکان ساخته شده و در دو سریال دیگر مخصوص نوجوانان که توسط نتفلیکس تولید شده‌، تلاش بر این بوده که با حفظ هیجان و کشش دنیای دایناسورها، زوایای جدیدی از این جهان را به نمایش گذاشته شده و حفره‌های داستانی بین فیلم‌های اصلی پر شود.

«دنیای ژوراسیک: اردوگاه کرتاسه» (۲۰۲۰) (Jurassic World Camp Cretaceous)

«دنیای ژوراسیک: اردوگاه کرتاسه» اولین سری انیمیشنی است که به طور مستقیم در جهان «پارک ژوراسیک» رخ می‌دهد. این سریال در ۵ فصل توسط دریم‌ورکز انیمیشن و آمبلین انترتینمنت (Amblin Entertainment) و به سفارش نتفلیکس ساخته شده و داستان آن به موازات وقایع فیلم «دنیای ژوراسیک» (۲۰۱۵) و «سقوط پادشاهی» (۲۰۱۸) و پس از آن اتفاق می‌افتد.

این انیمیشن داستان گروهی متشکل از شش نوجوان است که برای تفریح در یک کمپ ماجراجویی جدید در سوی دیگر جزیره نوبلار (که اتفاقات سه‌گانه دوم در آن می‌افتد) انتخاب شده‌اند، اما وقتی دایناسورها در سراسر جزیره هرج‌ومرج به پا می‌کنند، این کمپ‌نشینان در جزیره گیر می‌افتند. آن‌ها که نمی‌توانند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند، باید با هم متحد شوند تا بتوانند زنده بمانند. این سریال ماجرای تلاش این نوجوانان و یافتن راهی برای فرار از جزیره‌ای مملو از دایناسورهای آزاد را دنبال می‌کند.

«اردوگاه کرتاسه» به صورت هوشمندانه‌ای به رویدادهای فیلم‌های «دنیای ژوراسیک» گره خورده است و برخی از اتفاقات رخ‌داده در فیلم‌ها را از زاویه دید این نوجوانان به تصویر می‌کشد، یا جزییات پنهانی را که در فیلم‌ اشاره‌ای به آن‌ها نشده بود، آشکار می‌کند. هیجان، ماجراجویی و معرفی شخصیت‌های جذاب، باعث استقبال زیاد از این انیمیشن شد و سریال توانست بین فیلم‌های سینمایی و دنیای وسیع‌ فرانچایز ارتباط کاملی ایجاد کند.

«دنیای ژوراسیک: نظریه آشوب» (۲۰۲۴) (Jurassic World: Chaos Theory)

«نظریه آشوب» دنباله‌ مستقیم «اردوگاه کرتاسه» است و داستان آن شش سال پس از وقایع پایان «اردوگاه کرتاسه» اتفاق می‌افتد. این سریال با لحنی بالغانه و دارک‌تر، به دنبال جذب مخاطبان قدیمی «اردوگاه کرتاسه» است که حالا بزرگ‌تر شده‌اند.

داستان «نظریه آشوب» که هنوز در حال پخش است، اعضای گروه شش نفره نوبلار (Nublar Six) را دوباره گرد هم می‌آورد که پس از فرار از جزیره، هر کدام درگیر زندگی خود هستند. یکی از اعضای گروه در شرایطی مرموز و احتمالا مرتبط با دایناسورها کشته می‌شود و گروه دوباره با هم متحد شوند تا علت مرگ او را کشف کنند. چیزی که نه تنها دایناسورها، بلکه کل بشریت را تهدید می‌کند. آن‌ها در این ماجراجویی پرفراز و نشیب، با دایناسورهای آزادشده در خشکی اصلی آمریکا و شبکه‌ قاچاق دایناسورها روبرو می‌شوند.

این سریال به طور خاص به رویدادهای پس از «دنیای ژوراسیک: سقوط پادشاهی» و پیش از «دنیای ژوراسیک: قلمرو» می‌پردازد و چگونگی گسترش دایناسورها در سرتاسر جهان و ظهور بازارهای سیاه قاچاق دایناسورها را به نمایش می‌گذارد؛ موضوعاتی که در فیلم «قلمرو» به آن‌ها اشاره شد.

سریال انیمیشنی «نظریه آشوب»

«نظریه آشوب» هم با رویکردی جدی‌تر و داستانی پیچیده‌تر، توانست توجه مخاطبان و منتقدان را جلب کند که به دنبال توسعه داستان‌های دایناسوری بودند. این سریال با تعلیق، رازآلودگی و نمایش دایناسورها در محیط‌های شهری همچنان توانسته گیرایی داستان را حفظ کند.

«دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» (۲۰۲۵): یک آغاز جدید

در حالی که مجموعه «دنیای ژوراسیک» با فیلم «قلمرو» به پایانی نسبتا ناموفق رسید، فرانچایز «پارک ژوراسیک» با «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» که اکنون بر پرده سینماهاست، وارد فاز جدیدی شده است. این فیلم که قرار است واقعا یک تولد دوباره برای فرانچایز باشد، با تغییراتی اساسی در تیم کارگردانی و بازیگران همراه شده و امیدها را برای یک مسیر جدید و هیجان‌انگیز زنده کرده است.

«دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» به کارگردانی گرت ادواردز، که پیش‌تر با ساخت فیلم‌هایی چون «گودزیلا» (۲۰۱۴) و «روگ وان: داستانی از جنگ ستارگان» (۲۰۱۶) توانایی خود را در خلق صحنه‌های اکشن عظیم و فضاسازی‌های گیرا ثابت کرده است، یک تجربه سینمایی متفاوت را نوید می‌دهد. حضور بازیگرانی نظیر اسکارلت جوهانسون، ماهرشالا علی و روپرت فرند هم دلیلی بر موفقیت تجاری فیلم است که تا لحظه نگارش این مطلب، ۶۵۲ میلیون دلار فروش داشته است و بعید نیست مثل چند فیلم قبلی به رکورد میلیاردی دست یابد.

فیلمنامه این اثر را دیوید کوپ، یکی از نویسندگان فیلم اصلی «پارک ژوراسیک» نوشته است. این بازگشت و همکاری می‌تواند نقطه قوت بزرگی برای فیلم و پل ارتباطی با میراث اصلی فرانچایز باشد و احتمالا باید منتظر بازگشت به داستان اصلی باشیم.

داستان «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» حول محور یک گروه اکتشافی می‌چرخد که پنج سال پس از سلطه بر دنیای ژوراسیک به جزیره‌ای ناشناخته و پر از دایناسورهای جهش‌یافته در استوا سفر می‌کنند تا دی‌ان‌ای سه موجود عظیم‌الجثه ماقبل تاریخ را استخراج و برای یک تحقیق پزشکی از آن استفاده کنند. این خط داستانی هیجان‌انگیز، با تمرکز بر المان‌های بقا، وحشت و ماجراجویی که در فیلم اصلی بسیار موفق بود، امکان معرفی گونه‌های جدید و وحشتناک دایناسورها را فراهم می‌کند و می‌تواند مخاطب را به فضاهایی ناشناخته و جذاب ببرد.

آخرین تیزر فیلم «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره»

«دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» به وضوح به عنوان یک نقطه ورود جدید برای فرانچایز عمل می‌کند. با توجه به حضور بازیگران جدید و داستانی که به نظر می‌رسد از سه‌گانه‌های قبلی فاصله گرفته، این فیلم می‌تواند مخاطبان جدیدی را جذب کند که نیازی به آشنایی کامل با تمام پیشینه‌های فرانچایز ندارند، در عین حال که ارجاعات و لحن آشنا را برای طرفداران قدیمی حفظ می‌کند. این استراتژی هوشمندانه برای آن است که هم کار تازه‌ای ارائه و هم ریشه‌های محبوب فیلم حفظ شود. تیم حرفه‌ای دوبله فیلم‌نت مشغول کار است و به‌زودی می‌توانید فیلم «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» را با دوبله فارسی در فیلم‌نت تماشا کنید.

جهانگیر شاه‌ولد