«یک برادر و هفت خواهر و برادر»؛ خانواده، بحران و فلسفه‌ زندگی

به گزارش فیلم نت نیوز، فیلم «یک برادر و هفت خواهر و برادر» (A Brother and 7 Siblings) به کارگردانی یاندی لارنس از سینمای مالزی محصول ۲۰۲۴ است که توانسته امتیاز آی امی دی ۸.۱ را به دست آورد و از همین نظر فیلمی کنجکاوی‌برانگیر باشد.

«یک برادر و هفت خواهر و برادر» در ظاهر یک ملودرام خانوادگی است، اما اگر دقیق‌تر بنگریم، در لایه‌های عمیق‌تر خود به پرسش‌های بنیادین جامعه‌شناسی و فلسفه پاسخ می‌دهد: خانواده چگونه در جهان معاصر فرو می‌پاشد، نسل جوان چگونه بار وظایف تحمیلی را به دوش می‌کشد، و زندگی در اوج رنج چگونه خود را بازآفرینی می‌کند.

موکو، معمار جوان، پس از مرگ خواهر و شوهرخواهرش ناگهان مسئولیت سرپرستی چند کودک را برعهده می‌گیرد. این موقعیت یادآور مفهوم «آنومی» است؛ از هم‌پاشیدگی نقش‌ها و وظایف در خانواده و جامعه. مردان نسل قبل غایب یا بی‌فایده‌اند، زنان مجبور به چشم‌پوشی از خواسته‌هایشان شده‌اند و نسل جوان باید جای نهادهای فروپاشیده را پر کند.

فیلم بیش از آن‌که یک روایت پیچیده با پیرنگ مکانیکی باشد، حول لحظات زیسته‌ موکو شکل می‌گیرد:

• صبح‌هایی که با نوزاد تازه متولد شده آغاز می‌شود
• دویدن‌هایش میان کار و خانه
• بحران رابطه‌اش با مورین
• حس سنگینی وظیفه در برابر خواهرزاده‌ها

این‌ها همان لحظاتی‌ هستند که فلسفه‌ زندگی‌ روی آن‌ها تاکید می‌کند؛ تجربه‌ مستقیم، کیفیت زیستن و جریان پویا. در اینجا، خانواده نه یک پناهگاه امن، بلکه میدان بحران و تقسیم ناعادلانه‌ وظایف است. این همان چیزی است که آن را «خشونت نمادین ساختار» می‌نامند. جامعه، بدون اینکه به‌طور مستقیم اجبار کند، مسیر زندگی فرد را به او تحمیل می‌کند. البته فیلم تنها در سطح جامعه‌شناختی باقی نمی‌ماند بلکه می‌توان آن را از منظر «زندگی‌گرایی» نیز فهمید؛ جریانی که معتقد است زندگی را نمی‌توان با عقلانیت خشک یا علم مکانیکی توضیح داد زیرا زندگی چیزی فراتر است: اراده، رنج، عشق و جریان خلاقی که مدام شکل‌های نو می‌آفریند.

«یک برادر و هفت خواهر و برادر» دقیقا چنین رویکردی دارد؛ داستان بر لحظات زیسته‌ موکو می‌چرخد، نه صرفا گره‌های داستانی. اراده‌ او برای ادامه دادن، شبیه «جهش حیاتی» موتور اصلی روایت است. زندگی در فیلم ترکیبی است از رنج و زیبایی، از ناامیدی و عشق بی‌قید و شرط. عقلانیت حسابگرانه راه‌حل نمی‌دهد و تنها زیستن و تجربه‌کردن است که معنا می‌آفریند. در طول فیلم، خانواده‌ پراکنده‌ موکو آرام‌آرام به یک شکل نوین خانواده بدل می‌شود. این بازآفرینی رابطه‌ها و پیوندها نمونه‌ای از خلاقیت زندگی است؛ حیات همیشه در حال زایش شکل‌های تازه است، حتی در دل بحران.

یک برادر و هفت خواهر و برادر با دوبله و زیرنویس فارسی در فیلم نت

در میانه‌ این همه بحران، رابطه‌ موکو و مورین به‌مثابه‌ نیرویی حیاتی عمل می‌کند. هرچند موکو به ظاهر او را کنار می‌زند تا بار مسئولیت‌ها را تنهایی به دوش بکشد، اما بازگشت مورین و حضور حمایتی‌اش نشان می‌دهد که عشق نه یک احساس رمانتیک زودگذر، بلکه شکلی از همراهی در برابر سنگینی زندگی است. اگر زندگی‌گرایی بر «شور و اراده‌ زیستن» تاکید دارد، این عشق تجسم همان شور است؛ عشقی که از عقلانیت حسابگرانه فراتر می‌رود و به موکو امکان می‌دهد در دل فشارهای اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی همچنان ادامه دهد. این رابطه نشان می‌دهد حتی در تاریک‌ترین شرایط، زندگی راه خود را از طریق پیوندهای عاطفی و انسانی بازمی‌آفریند.

در این فیلم اراده‌ موکو برای ادامه دادن است که هسته‌ دراماتیک را می‌سازد. او بارها می‌توانست تسلیم شود یا فرار کند، اما نیرویی درونی او را به جلو می‌راند.

اگر در سینمای کورئیدا یا اوزو «کیفیت زیستن» مرکز ثقل روایت است، در این فیلم نیز چنین است. تماشاگر بیش از آنکه دنبال ماجرا باشد، با لحظات کوچک و تجربه‌ روزمره‌ خانواده درگیر می‌شود. این همان تعمیم زندگی‌گرایی به سینماست: فیلمی که به ما نشان می‌دهد زندگی، با همه‌ تناقض‌ها و سختی‌هایش، همچنان جاری است و در دل بحران شکل تازه‌ای می‌گیرد چراکه زندگی فقط عقل و نظم نیست، بلکه آمیزه‌ای از رنج، شادی، ازخودگذشتگی و عشق است و فیلم دقیقا همین را نشان می‌دهد؛ رنج موکو از فقدان خواهر و آزادی‌های فردی، شادی کوچک خانواده در لحظات صمیمانه و عشقی که جایگزین محاسبه‌های عقلانی می‌شود.

فیلم همچنین پرسشی بنیادین مطرح می‌کند: چه کسی از چه کسی مراقبت خواهد کرد؟ این پرسش هم خانوادگی است و هم اجتماعی، هم فلسفی و هم سیاسی. در جهانی که ساختارهای حمایتی فرو ریخته، فرد مجبور است بار جامعه را به دوش بکشد. با این حال، زندگی  باز هم راهی برای ادامه دادن پیدا می‌کند، حتی اگر به قیمت فداکاری، از خودگذشتگی و شکل‌گیری خانواده‌هایی نوین باشد، بنابراین «یک برادر و هفت خواهر و برادر» نه تنها یک درام خانوادگی، بلکه بازتابی از بحران خانواده در جامعه و تجسمی سینمایی از فلسفه‌ زندگی‌گرایی است: جایی که زیستن، با همه‌ زخم‌ها و امیدها، همچنان مقدم بر هر طرح و اندیشه‌ای قرار می‌گیرد.

محسن سلیمانی فاخر