این زوج کُمدی ماندگار می‌شوند

همزمان با پخش سریال «دفتر یادداشت»، یک منتقد به تحلیل این اثر و بازی رضا عطاران و حسن معجونی پرداخته است.

به گزارش فیلم نت نیوز، حمید و ایرج که از کودکی با هم رفیق هستند و علاقمند به پرونده های جنایی، در بزرگسالی جذب دستگاه عریض و طویل و پر طمطراق اداره اگاهی می شوند. ایرج در کسوت کارآگاه پرونده های جنایی و حمید هم به عنوان بایگان کنجکاو و ماجراجوی اداره آگاهی. اکنون مدت ها از سال های اوج این دو دوست گذشته است. ایرج به دلیل ابتلا به بیماری فراموشی در یک  آسایشگاه خصوصی  بستری است و حمید هم…

«دفتر یادداشت»، سریالی کمدی- جنایی با رگه هایی از کمدی گروتسک یا کمدی دارک(  dark)  است که  کیارش اسدی‌زاده آن را کارگردانی کرده و زوج رضا عطاران و حسن معجونی، ایفاگر نقش های اصلی آن هستند. قرار گرفتن این دو بازیگر طنز در کنار هم با توجه به جنس متفاوت سبک و اجرای طنز آن ها، در واقع یک حرکت هوشمندانه از کارگردان است که به موفقیت اثر و فراهم سازی اتمسفر پویای آن کمک زیادی کرده است. عطاران مسلط بر زبان بدن و بداهه، در کنار حسن معجونی که  مهارتش در تیپ سازی با بیان است، زوج کمدی جذابی را ساخته اند که یقینا در حافظه سینمای ایران ماندگار خواهد شد.

انتخاب موضوع جنایی و زوج همکار تجربه ماندگار وتثبیت شده ای است که پیشتر در این گونه خاص از کمدی در سینمای جهان و ایران خوب جواب داده است. فارگو (۱۹۹۶) و لبوفسکی بزرگ (۱۹۹۸) هر دو از برادران کوئن و خوک (۱۳۹۶) مانی حقیقی نمونه های موفقی از این انتخاب ها در این گونه خاص کمدی هستند.

داستان «دفتر یاداشت» مدام بین دو فضای رئال و فانتزی رفت و برگشت می کند. فضای فانتزی کار، همان زیرساخت های کمدی dark داستان است که  به طور مدام خط شکنی می کند و با فاصله گیری از پی رنگ اصلی که  همان پی گیری پرونده یک جنایت است، به شکلی بی پروا وارد سرزمین خیال می شود و با پرداخت موقعیت هایی، گاها کمدی گاها فانتزی و دور از ذهن، نقب هایی به مسائل اخلاقی، رفتاری، روابط بین فردی و روابط اجتماعی در جامعه می زند و بعد  مجدد با شتاب،  به موضوع اصلی بازگشت می کند.

چارلی چاپلین و بعدتر وودی آلن و باز برادران کوئن ، استاد مسلم این سبک اجرایی در سینما هستند و البته اسدی زاده با نگاه و علاقه ای که به این سبک دارد، تلاش کرده تا در این نوع سبک اجرایی کمدی (کمدی دارک یا گروتسک) هم خود را محک بزند. او که پیشتر با ساخت مجموعه دیگری در نمایش خانگی (کرگدن) و ساخت فیلم های شکاف و گس در واقع  خود را به عنوان فیلمساز دغدغه مند حوزه نقد اجتماعی معرفی کرده است، این بار هم با «دفتر یادداشت»، در ادامه آثار قبلی خود در لایه های زیرین اثرش  همین دغدغه (نقد اجتماعی) را تعقیب کرده است اما این بار او با زبانی نافذتر (زبان طنز یا کمدی گروتسک) و نیز با تسلط و تبحر در بهره گیری از  نشانه های تصویری، روابط اجتماعی و روابط بینا فردی در جامعه را به چالش می کشد. طراحی خاص دیالوگ در الگوی متناوب اوج و حضیض( سخنوری و هرزگویی/اغراق در ادب و یاوه گویی و فحاشی و …) دو قطبی قابل تاملی را ترسیم کرده که می تواند هشداری باشد به وضعیت اسفناک محاوره رایج در جامعه!

داستان سریال دفتر یادداشت در دو قسمت اول، در عرض تعریف می شود و مخاطب بیشتر در این دو قسمت با چهر ه های اصلی داستان (حمید، ایرج، منیر، شوهرش، آسایشگاه و پرسنلش، برج مسکونی و پرسنلش ، غُراب و….) آشنا می شود.

فضاسازی ویژه، دکور، صحنه آرایی، اکسسوار صحنه و فیلمبرداری خوب علی قاضی از جمله نقش آفرینان فرعی اما به شدت تاثیرگذارِ روایت طناز «دفتر یادداشت» هستند که نقش مهمی هم در میزانسن معنایی اثر دارند و نبض مخاطب را به خوبی در دست می گیرند. باید دید این مجموعه، با ورود به فضای پی رنگ اصلی(قتل) و اجرای راهبردیِ نشانه شناسی رموز درون «دفتر یادداشت»، چگونه این لابیرنت پیچیده را پشت سر خواهد گذاشت.

فریبا اشوئی عضو انجمن منتقدان سینما

سینما اعتماد