نفس عمیقِ وندالیسم

به گزارش فیلم‌نت نیوز، در وهله نخست به عنوان یکی از طرفداران فیلم «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی خیلی خوشحالم که یکی از فیلم های محبوب ایرانی ام ترمیم و باکیفیت بهتری از طریق پلتفرم فیلم نت ارائه شده است.

این فیلم ساختارشکنی ها و خرق عادت هایی را در زمان خودش داشت و مخاطبان سرسختی را به اقتضای فضای خسته و دارک برای خودش پیدا کرد و یکی از مهمترین و محبوب ترین فیلم کالت های سینمای ایران شد.

نکته بعدی که یکی از اِلمان های مشهود و آشکار فیلم تلقی می شود، وندالیسم جاری در آن است. وندالیسم در لغت به معنای هرج و مرج طلبیِ ضد شهری و تخریب اموال عمومی. در این فیلم با دو جوان عاصی و پس زده از جامعه طرفیم که گویی تصمیمی گرفته اند که این نادیده گرفته شدنِ خواسته هایشان را از طریق این برون ریزی وندالیستی جبران کنند؛ از لگد به باجه تلفنی که سکه کامران را خورده بود تا شکستن آینه بغل های اتومبیل های پارک شده و دزدیدن رندم یک ماشین.

نکته دیگر انتقال معنا و شخصیت پردازی از طریق ظاهر کاراکترها بود‌. کامران با موهای صاف و تخت و چهره پوکرفیس‌،‌ فضای پوچ انگاری را برای خودش ترسیم کرده بود و منصور با موهای فرفری پیچ و خم دار و چهره پر از میمیک و منعطفش تصویر جوانی غمین و ساده اما اهل زندگی را نشان می داد. کاراکتر پوکرفیس و پوچ انگار کامران در «نفس عمیق» مبدع خیلی از کاراکترهای فیلم های بعد از خود شد.

یکی از دیگر ویژگی‌ های ممتاز «نفس عمیق» این بود که فیلم، فیلمِ واکنش های آوانگارد و نامتعارف به کنش های معمول منفی و مثبت زندگی بود. از واکنش خیلی بی تفاوت کامران به دزدیده شدن گوشی اش حین حرف زدن تا واکنش منصور نسبت به دیالوگ آیدا مبنی بر آمدن خواستگار برای او که منجر به شمال رفتن ناگهانی آنها می شود.

نفس عمیق را در فیلم‌نت ببینید

حضور و نحوه ورود کاراکتر آیدا به فیلم و سکانس ماندگار و بت گونه ماشین و با آن نوع لحن خاص دیالوگ گفتنش با منصور از اوج و فرازهای این فیلم بود و این سکانس را از فراموش نشدنی ترین سکانس های سینمای ایران کرد. نکته جالب در مورد این سکانس بُعد دیگری از شخصیت پردازی درخشان منصور بود، جایی که آیدا از موزیک بلوز و جز و اینکه آدم ها را بر اساس موزیکی که گوش می‌دهند طبقه بندی می کند، می گوید و وقتی از منصور می پرسد: تو چه موزیکی گوش می دی و منصور می گوید: داریوش، بُعد فوق العاده ای به این کاراکتر می دهد که به نوعی سمپاتیکش می کند.

یکی از ایده های خرق عادت گونه و نامتعارف فیلم با وجود دارکی آن، استفاده از موزیک دایجستیک بود یعنی موزیک متن فیلم، موزیک هایی بود که خود کاراکترها در فیلم گوش می دادند. از سکانس های مربوط به این ایده، سکانس انتظار آیدا کنار کیوسک روزنامه‌فروشی بود که شروع آن سکانس با موزیک متن همراه بود و بعد با خاموش کردن واکمن‌، موزیک هم قطع شد که در زمان خودش حس متفاوتی به مخاطب منتقل کرده بود.

در نهایت امیدوارم دوباره پرویز شهبازی بتواند یک «نفس عمیق» دیگر با فضای متفاوت اما ساختارشکن و عصیان زده دوست داشتنی اش خلق کند و در دام ایده های معمولی و متوسط سال های اخیرش نیفتد.

رضا کوهپور فیلمساز