کریستوفر نولان مغز متفکری که از سینما، هزارتوهای تاریک در ذهن مخاطب میسازد! علاقهمندیهای کریستوفر نولان در سهگانه زمان، واقعیت و هویت خلاصه شده است، او دوست دارد با این سهگانه بازی کند و ترکیبهای عجیب و بکری بسازد و البته که ترکیبها هم فوقالعاده و دیدنی از آب درمیآیند.
تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا در جهان سینمایی او قدم بزنیم، بهترین فیلمهای کریستوفر نولان و دنیای فیلمهایش را بهتر بشناسیم.
۱. Following 1998 (تعقیب)
IMDB:۷.۵
مرور کوتاهی بر فیلم تعقیب
اولین فیلم نولان، یک فیلم سیاه و سفید نوآر و کمهزینه، که روایت غیرخطیاش مورد توجه تماشاگران و منتقدان قرار گرفته است. نولان این فیلم را در تعطیلات آخر هفته در طول یک سال فیلمبرداری کرده است. داستان یک نویسنده جوان و مشتاق است که با تعقیب غریبهها در اطراف لندن، به دنیای زیرزمینی جنایتکاری هدایت میشود.
«Following» به خاطر روایت هوشمندانه و داستان سرایی کارآمدش تحسین شده است، داستان فیلم «Following» شبیه پازلهایی است که تماشاگر آنها را کنار هم میچیند تا بتواند خط داستانی را دنبال کند. این فیلم برای اولین بار استعداد نولان را در داستان سرایی غیرخطی و شخصیتهای پیچیده نشان میدهد. یک تریلر فشرده و جذاب که جهان سینما را با تم ها و سبکهای آینده نولان آشنا می کند.
هرچند «Following» در ابتدای اکرانش مورد توجه زیادی قرار نگرفت اما بعداً طرفدارانی پیدا کرد. برخی از منتقدان بی هدفی و عدم ارتباط قهرمان این فیلم را با جامعه، نشان دهنده علاقه نولان به شخصیتهایی میدانند که به دنبال اقدامات ضد اجتماعی هستند.
راجر ایبرت یک منتقد فیلم آمریکایی که به دلیل تأثیر عمیق خود بر صنعت فیلم و نقد فیلم شناخته میشود. او «Following» را نشانهای از تمایل اولیه نولان به ساختارهای پیچیده زمانی و تمایل به چرخشهای نهایی میداند.
فیلم با یک بازجویی شروع میشود و مرد جوانی به نام بیل را معرفی میکند که افراد را به طور تصادفی دنبال کرده و کارش را نوعی تحقیق میداند. این عنصر به ما نشان می دهد که نولان شیفته شخصیتهایی است که قوانین خود را تعریف میکنند، موضوعی که در آثار بعدی او نیز تکرار می شود.
یک شخصیت کلیدی در این فیلم هست به اسم کاب که یک «دزد خاطرات» است، این شخصیت پیش درآمدی برای شخصیتهای مشابه در فیلمهای بعدی نولان مانند «Inception» است.
ایبرت همچنین به مهارت نولان در استفاده از جزئیات تصویری برای بازی با خط زمانی فیلم اشاره کرده و گفته است که این جزئیات مخاطبان را درگیر بازکردن گره روایت میکند.
۲. Memento 2000 (خاطرات)
IMDB: ۸.۴
مرور کوتاهی بر فیلم یادگاری
یک تریلر مورد تحسین منتقدان که به دلیل روایت معکوس خط داستانی به شهرت رسیده است. این تریلر روانشناختی داستان لئونارد را روایت میکند که حافظه کوتاه ضعیفی دارد و خاطراتی که فاصله زمانی کمی داشته باشند را به یاد میآورد، به همین دلیل از یادداشتها و خالکوبیهای خودش برای شکار قاتل همسرش استفاده میکند.
«Memento» یک کلاس درس برای آموزش ساختار روایی غیرخطی برای دانشجویان است. یکی از بهترین فیلم های کریستوفر نولان، فیلمی نوآورانه، جسورانه، گیراست که احترام و تحسین زیادی را با خود به دنبال داشته است.
چشمگیرترین جنبه فیلم «Memento» ترتیب زمانی معکوس آن است. این روش فقط یک حقه سینمایی نیست، بلکه معکوس بودن روایت بکلی در خدمت روایت اصلی قرار گرفته است و به طور موثر مخاطب را در جایگاه قهرمان داستان قرار میدهد که بخاطر از دست دادن حافظه کوتاه مدت رنج میبرد. این رویکرد داستان سرایی منحصر به فرد، هر صحنه را فریبنده و یک قطعه پازل برای داستان بزرگتر می کند.
این فیلم با گذشت زمان کهنه نشده و همچنان محبوب باقی مانده است و اغلب در بحثهایی که مربوط به فیلم سازی نوآورانه است از آن نام میبرند. تأثیر روایت «Memento» در بسیاری از فیلمها و برنامههای تلویزیونی بعد از خودش نیز مشهود است.
۳. Insomnia 2002 (بیخوابی)
IMDB:۷.۲
مرور کوتاهی بر فیلم بی خوابی
یک فیلم هیجان انگیز روانشناختی و اولین فیلم استودیویی مهم نولان با بازی آل پاچینو و رابین ویلیامز. دو کارآگاه پلیس برای تحقیق در مورد قتل یک دختر نوجوان به یک شهر کوچک در آلاسکا فرستاده میشوند، اما این پرونده به دلیل مسائل داخلی و بی خوابی کاراگاه پیچیده میشود.
نولان در فیلم «Insomnia» به روایت خطی برمیگردد اما تنش و اضطراب در آن کمتر نشده است و اگرچه به اندازه فیلمهای دیگر او معروف نیست، اما فیلم مورد احترام و دوست داشتنی است و طرفداران این ژانر همیشه آن را یکی از بهترین فیلمها دانستهاند. بی خوابی بازسازی یک فیلم نروژی به همین نام است اما نولان بازخوانی سطحی از آن فیلم نروژی نداشته بلکه از دیدگاه خودش آن فیلم را بازخوانی کرده است.
منتقدان نظرات مختلفی در رابطه با این فیلم بیان کردهاند. برخی از آنها «Insomnia» را مهارت نولان در ایجاد تعادل در درام و عمق احساسی دانسته و معتقدند «Insomnia» نقش مثبتی در بلوغ ژانر پلیسی داشته است. برخی نیز جنبههای روانشناسی این فیلم را مهمتر دانستهاند و برخی نیز آن را به خاطر تصاویر خاطرهانگیز و داستان جذابش تحسین کردند.
پاچینو بازی قدرتمندی را در نقش دورمر ارائه میکند و به طرز ماهرانهای نزول شخصیت را به بیخوابی و ابهام اخلاقی ناشی از گناه نشان میدهد. تصویر او از پلیسی که با عواقب اعمالش و خطوط مبهم عدالت دست و پنجه نرم می کند، هم قانع کننده و هم عمیقاً انسانی است.
۴.(بتمن آغاز می کند) Batman Begins 2005
IMDB:۸.۲
مرور کوتاهی بر فیلم بتمن آغاز می کند
اولین مورد از سه گانه بتمن نولان، این فیلم روایتگر تبدیل بروس وین (کریستین بیل) از یک وارث سرخورده به بتمن هوشیار نمادین است. تصویر بیل از وین (بتمن) به دلیل عمق و شدت آن قابل توجه است. او آشفتگی درونی و اعتقادات اخلاقی شخصیت را با اجرایی که ژانر ابرقهرمانی را دوباره تعریف کرد، به تصویر میکشد. بتمن بیل فقط یک قهرمان در شنل نیست، بلکه فردی عمیقاً متضاد است که با مسائل ترس، عدالت و انتقام دست و پنجه نرم می کند.
«Batman Begins» بتمن آغاز میکند اختراع مجدد جسورانه و مخاطرهآمیز شخصیت بتمن است و فیلمهای ابرقهرمانی را با رویکرد پایهای و عمق روانشناختی خود بازتعریف میکند. «Batman Begins» از روزهای اول اکران خود بسیار محبوب شد و تأثیر ماندگاری بر نحوه روایت داستانهای ابرقهرمانی در سینما داشت.
کارگردانی نولان فیلم را فراتر از مرزهای معمولی ابرقهرمانی میبرد. او با تمرکز بر توسعه شخصیت و انگیزههای انتخاب بروس وین برای تبدیل شدن به بتمن، داستان را با حس واقعگرایی القا میکند. روایت فیلم جذاب است و کاوشی غنی از مضامینی مانند ترس، فساد و رستگاری ارائه میکند.
در این تجربه نولان به سراغ ساخت یک فیلم گران با جلوههای ویژه سنگین میرود، تجربهای که تابهحال نداشته اما با موفقیت از پسش برمیآید. منتقدان معتقد هستند این فیلم بیشتر از اینکه با هدف سرگرم کردن مخاطب ساخته شده باشد، در خدمت رشد و بلوغ ژانر بوده است. همینطور بازی کریستین بیل در نقش بروس وین بسیار تحسین شده است.
۵. The Prestige 2006 (پرستیژ)
IMDB: ۸.۵
مرور کوتاهی بر فیلم پرستیژ
فیلمی درباره جادوگران در قرن نوزدهم، که به دلیل طرح پیچیده و عمق موضوعی خود شناخته شده است. پرستیژ حول محور دو جادوگر رقیب به نامهای رابرت آنژیر (هیو جکمن) و آلفرد بوردن (کریستین بیل) میچرخد که دوستی اولیهشان در پی یک تصادف غمانگیز به یک دشمنی تلخ تبدیل میشود. جکمن و بیل هر دو بازیهای متقاعدکنندهای ارائه میکنند، و جوهر وسواس فزاینده شخصیتهایشان برای پیشی گرفتن از یکدیگر را به تصویر میکشند. رقابت آنها ستون فقرات روایت را تشکیل میدهد که هم داستان و هم شدت احساسی فیلم را هدایت میکند.
داستان سرایی نولان در فیلم «پرستیژ» پیچیده و غیرخطی است که نشان تجاری سبک کارگردانی اوست. روایت با دقت ساخته شده است، با پیچ و تاب هایی که مخاطب را تا انتها حدس می زند. این ساختار پیچیده نه تنها در خدمت موضوع توهم در مقابل واقعیت است، بلکه منعکس کننده شیوه های فریبنده خود جادوگران است.
بازیگران مکمل، از جمله مایکل کین در نقش کاتر مبتکر و اسکارلت جوهانسون در نقش دستیار آنژیر، اولیویا، به داستان عمق می بخشند. منتقدان ساختار روایی و پیچیدگی موضوعی پرستیژ را مورد ستایش قرار دادهاند. «پرستیژ» به شدن محبوب است و تماشاگران اغلب به دلیل طرح پیچیده و غنای موضوعی، آن را بارها و بارها میبینند.
۶. The Dark Knight 2008 (شوالیه تاریکی)
IMDB: ۹.۰
مرور کوتاهی بر فیلم شوالیه تاریکی
دومین فیلم بتمن که به دلیل شخصیتهای پیچیده و بازی قوی هیث لجر در نقش جوکر مورد تحسین قرار گرفته است. در این فیلم بتمن در مقابل جوکر قرار می گیرد که به دنبال ایجاد هرج و مرج در شهر گاتهام است. «شوالیه تاریکی» یکی از بزرگترین موفقیتهای نولان است که هم نظر مخاطبان را به خود جلب کرده است و هم درآمد خوبی از گیشه داشته است.
رویارویی بتمن (کریستین بیل) و دشمن اصلی او، جوکر (هیت لجر) با شدت و پیچیدگی اخلاقی به تصویر کشیده میشود. با این حال، این بازی لجر در نقش جوکر است که نمایش را میدزدد. بازی او و شخصیتی که می سازد شرور و نه تنها ترسناک است، بلکه عمیقاً ظریف است و اسکار را برای او به ارمغان میآورد. لجرز جوکر نیرویی است که هم روح بتمن و هم روح گاتهام را به چالش می کشد.
فیلم سینمایی «شوالیه تاریکی» یکی از بهترین فیلمهای ابرقهرمانی است، عمده شهرت آن به دلیل پیچیدگی اخلاقی داستان و بازی نمادین هیث لجر در نقش جوکر شناخته میشود. یک فیلم تاریک، جذاب و از نظر موضوعی غنی است.
«شوالیه تاریکی» محبوبیت بسیار بالایی بین مخاطبان دارد و به یک سنگ محک فرهنگی تبدیل شده است که بر فیلم ها و بحث های متعددی در مورد ژانر ابرقهرمانی تأثیر گذاشته است.
۷. Inception 2010
IMDB: 8.۸
مرور کوتاهی بر فیلم تلقین
یک فیلم علمی تخیلی درمورد دزدی که در دنیای رویاهای مشترک آدمها اتفاق میافتد و به دلیل مفهوم نوآورانه و جلوههای بصری بکر به شدت مورد توجه قرار گرفته است. نولان که به خاطر روایتهای خلاقانهاش شناخته میشود، فیلمی را ارائه میکند که فقط یک فیلم سرقت معمولی نیست، بلکه سفری در دنیای پیچیده رویاهاست.
در این فیلم لئوناردو دی کاپریو در نقش دام کاب، دزد حرفهای که در استخراج اسرار از ضمیر ناخودآگاه افراد تخصص دارد، بازی میکند. کاب توسط یک تاجر ثروتمند به نام سایتو استخدام میشود تا یک کار نادر و پرمخاطره را انجام دهد «کاشتن یک ایده در ذهن کسی بدون اینکه او بداند». برای انجام این کار، کاب و تیم متخصص او باید رویایی پیچیده و لایهای را در رویایی در رویا ایجاد کنند و با خطرات ناخودآگاه خود و هدف خود روبرو شوند.
Inception یک فیلم ذهنی با تصاویری خیره کننده است که به دلیل اصالت، روایت بلندپروازانه و مفهوم ذهنی آن تحسین شده است. ترکیبی هیجان انگیز از کنش و سوالات عمیق فلسفی است. از زمان اکرانش تا به حال بسیار محبوب باقی مانده است.
ساختار روایی فیلم تلقین به طرز درخشانی لایهبندی شده بطوری که چندین سطح از رویاها به طور همزمان آشکار میشوند. این پیچیدگی ممکن است برای برخی از بینندگان چالش برانگیز باشد، اما همین جنبه است که فیلم را به یک تجربه جذاب تبدیل میکند. نولان به طرز ماهرانهای مخاطب را از میان این لایهها هدایت میکند و تعادلی بین ویژگیهای سورئال دنیای رویا و انسجام خط داستانی حفظ میکند.
تماشاگران اگر بخواهند راجع به آن صحبت کنند میگویند: آدمها خوابهای یکدیگر را تحریف میکنند و تصاویر فیلم آنقدر خیرهکننده هست که به راحتی شما را قانع میکند که رفتن در رویای دیگران امکان پذیر است.
۸. The Dark Knight Rises 2012 (شوالیه تاریکی بر می خیزد)
IMDB: ۸.۴
مرور کوتاهی بر فیلم شوالیه تاریکی بر میخیزد
پایانی برای سه گانه بتمن، که به موضوعات تروریسم و انقلاب می پردازد. جایی که کریستین بیل در نقش بروس وین (بتمن) بازی می کند که از تبعید خودخواسته خود باز میگردد تا با تهدید جدیدی برای شهر گاتهام روبرو شود که همان بان یک تروریست بی رحم و کاریزماتیک است با بازی تام هاردی. همچنین آن هاتاوی در نقش سلینا کایل (زن گربه ای) یک گربه سارق مرموز و فریبنده که رابطه پیچیده ای با بتمن دارد، حضور دارد.
فیلم شوالیه تاریکی بر می خیزد اگرچه به اندازه نسخه قبلی خود مورد تحسین جهانی قرار نگرفت، با سکانسهای اکشن و عمق احساسی چشمگیر، همچنان یک پایان قانع کننده و حماسی برای این سه گانه به شمار می رود. فیلم پایانی سهگانه بتمن بسیار محبوب است، به ویژه در میان طرفداران واقعی بتمن و متنقدان بحثهای زیادی در مورد جایگاه آن در کانون فیلمهای ابرقهرمانی میکنند.
۹. Interstellar 2014
IMDB: 8.۷
مرور کوتاهی بر فیلم میان ستاره ها
یک حماسه علمی تخیلی که با اکتشاف فضا، اتساع زمان و بقای انسان سروکار دارد. داستان از این قرار است که در آیندهای که زمین در حال مرگ است، گروهی از فضانوردان در جستجوی یک سیاره جدید قابل سکونت برای مردم، از طریق یک کرم چاله سفر میکنند. در این فیلم متیو مککانهی، آن هاتاوی، جسیکا چستین، مایکل کین و مت دیمون به ایفای نقش پرداختهاند.
فیلمی جاهطلبانه و از نظر تصویری به شدت تماشایی است، نولان یک داستان علمی تخیلی سخت و بدون شوخی را با یک درام انسانی و رابطه عاطفی بین یک دختر و پدر ترکیب میکند. مضامین Interstellar عشق، زمان و بقا از نظر احساسی هستند، اگرچه به دلیل پیچیدگی فیلم هستند برخی از تماشاگران که داستان آن را دوست ندارند.
فیلم سینمایی Interstellar محبوبیت قابل توجهی را بین تماشاگران و منتقدان حفظ کرده است و اغلب به دلیل دقت علمی و داستان سرایی دراماتیک مورد تحسین قرار گرفته است.
این فیلم همچنین دارای یک طرح پیچیده و بدیع از موسیقی قدرتمند هانس زیمر و بازی قابل توجه مک کانهی در نقش قهرمان داستان کوپر است. Interstellar یا بین ستارهای فیلمی است که جاه طلبی و خلاقیت نولان را به نمایش میگذارد و یکی از بهترین فیلم های علمی تخیلی قرن بیست و یکم است.
۱۰. Dunkirk 2017
IMDB: 7.۸
مرور کوتاهی بر فیلم دانکرک
فیلمی از جنگ جهانی دوم دارای دیالوگهای کم، روایت غیرخطی و تصویرهای چشمگیر، توجه همه را به خود جلب کرده است. در این فیلم تخلیه دانکرک از سه منظر زمین، دریا و هوا به تصویر کشیده میشود. این فیلم برای فیلمنامه، کارگردانی، تدوین، موسیقی، طراحی صدا و فیلمبرداری تحسین شده و برنده سه جایزه اسکار نیز شده است.
فیلم دانکرک، فیلمی پرتنش و از نظر تکنیکی استادانه است، یک فیلم جنگی معمولی نیست، بلکه یک داستان بقا است و تجربهای واقعی و پرتعلیق را برای بینندگان ایجاد کند. دیالوگها و ارتباط بین افراد به شدت مینیمال شده و رئالیسم شدید حاکم بر آن، تجربهای فوقالعاده در ژانر جنگی را برای نولان رقم زده است. دانکرک فیلمی است که تسلط نولان در داستان نویسی و فیلمسازی را به نمایش میگذارد و یکی از بهترین فیلمهای جنگی در تمام دوران تاریخ سینما است.
۱۱. Tenet 2020
IMDB: 7.۳
مرور کوتاهی بر فیلم تنت
فیلم Tenet، یک فیلم جاسوسی پیچیده و زمان بر با رویکردی منحصر به فرد به مفهوم سفر در زمان. یک تریلر جاسوسی که داستان مامور سیا با بازی جان دیوید واشنگتن را روایت میکند، یک مامور سیا که توسط یک سازمان مخفی به نام تنت استخدام می شود تا یک جنگ موقتی را که سرنوشت جهان را تهدید می کند، متوقف کند. در این فیلم رابرت پتینسون، الیزابت دبیکی، دیمپل کاپادیا، مایکل کین و کنت برانا نیز در نقشهای فرعی حضور دارند.
البته پیچیدگی روایتهای او گاهی اوقات میتواند مورد پسند مخاطبانی باشد که به دنبال داستان سرایی سادهتر هستند، نباشد. فیلم هایی مانند Tenet نیز به دلیل پیچیده بودن بیش از حد مورد انتقادهایی قرار گرفت. نولان این فیلم را به همراه همسرش اما توماس تهیه کرده است.
Tenet یک فیلم با پیچیدگیهای فراوان روایی و از نظر بصری خیره کننده است. اگرچه ممکن است دنبال کردن روایت و سردرآوردن از داستان چالش برانگیز و سخت باشد، اما به دلیل اصالت و بلندپروازی جسورانه نولان مورد تحسین قرار گرفته است.
طیف طرفداران این فیلم نسبت به طرفداران فیلم های قبلی نولان طیف کم جمعیتتر و خاصتری را تشکیل میدهد، اما استقبال از آن در مقایسه با دیگر آثار نولان بیشتر بوده است، به هر حال همه دوست دارند فیلمهای نولان را ببینند، حتی اگر فهمیدنش سخت باشد.
۱۲. Oppenheimer 2023
IMDB: ۸.۴
مرور کوتاهی بر فیلم اوپنهایمر
بالاخره اوپنهایمر پر سرو صدا! این فیلم جدیدترین و تحسین شده ترین اثر نولان است که بر اساس زندگی فیزیکدانی به نام جی رابرت اوپنهایمر است. اوپنهایمر در طول جنگ جهانی دوم هدایت ساخت بمب اتمی را بر عهده داشت. بازی خیره کننده از کیلیان مورفی در نقش اوپنهایمر، و همچنین جلوه های بصری خیره کننده و روایت پیچیده نولان که معضلات اخلاقی در زندگی اوپنهایمر را بررسی میکند، از موارد مورد ستایش این فیلم است. دیگر بازیگران فیلم امیلی بلانت، مت دیمون، رابرت داونی جونیور، و فلورانس پیو هستند.
فیلم اوپنهایمر شاهکاری از داستان سرایی سینمایی است که سبک خاص نولان از روایت غیرخطی، طرحهای پیچیده و عمق روانشناختی را با یک درام تاریخی که مضامین حافظه، هویت، حقیقت و اخلاق را ترکیب میکند. این فیلم تاریخچه زندگی اوپنهایمر، از تحصیل در برکلی و پرینستون، کارگردانی پروژه منهتن در لوس آلاموس، تا سقوط نهایی او به دلیل جلسات امنیتی در سال ۱۹۵۴ را شرح می دهد. همچنین روابط شخصی و حرفه ای اوپنهایمر را به تصویر می کشد و سوالاتی را در مورد پیامدهای اخلاقی و سیاسی بمب اتم و نقش علم و دانشمندان در جامعه مطرح می کند.
اوپنهایمر فیلمی است که استعدادهای بازیگران و گروه خود را به نمایش میگذارد و نشان دهنده ظهور نولان به عنوان یکی از بزرگترین کارگردانان تمام دوران است. مورفی در نقش اوپنهایمر عملکرد درخشان و ظریفی را ارائه میکند که جذابیت، هوش، جاهطلبی و آشفتگی درونی او را به تصویر میکشد. بلانت، دیمون، داونی جونیور و پیو نیز در نقش های خود میدرخشند و عمق و پیچیدگی را به شخصیتهای خود میبخشند. این فیلم همچنین دارای فیلمبرداری خیره کننده Hoyte van Hoytema، تدوین جنیفر لم، و موسیقی توسط Ludwig Göransson است که منظرهای بصری و شنیداری را خلق میکند که هم نفس گیر و هم دلخراش است.
اوپنهایمر فیلمی است که همه باید ببینند، به خصوص کسانی که آثار دیگر نولان را دوست داشتهاند. فیلمی است که مخاطب را به چالش می کشد، سرگرم می کند و تاریخ را مرور میکند.
در پایان
کریستوفر نولان، فیلمساز تحسین شده بریتانیایی-آمریکایی، نام او مترادف است با سینمای مبتکر و محرک فکری. حرفه او، که بیش از دو دهه از سینمای دنیا را در بر میگیرد، با سبکی متمایز مشخص میشود که با روایتهای پیچیده، کاوش موضوعی عمیق و جلوه های بصری پیشگامانه مشخص میشود.
فیلمهای او نه تنها از نظر تجاری موفق هستند، بلکه مورد تحسین منتقدان نیز قرار گرفتهاند و هم برای مخاطبان عمومی و هم برای علاقهمندان به فیلم جذاب هستند. آثار نولان اغلب در دورههای فیلم مورد مطالعه قرار میگیرد و تأثیر او بر این صنعت در افزایش محبوبیت داستانسرایی پیچیده و غیرخطی در سینمای جریان اصلی مشهود است.