آیا می‌دانید فیلم‌ مستقل چیست؟

به گزارش فیلم نت نیوز، در چند سال گذشته، سینمای جهان شاهد تحولات عظیمی از نظر مدل ساخت و جریان‌های موجود در خود بود. فیلم‌های مستقل که زمانی تنها افراد خاصی به آن‌ها علاقه داشتند، حالا جایگاه خود را در جریان اصلی سینما پیدا کرده‌اند و این روند که برای برخی تعجب‌آور است، نشان‌دهنده تغییر سلیقه مخاطبان و افزایش ریسک‌پذیری توزیع‌کنندگان فیلم‌ها هستند. از سویی، شاهد این موضوع هستیم که تهیه‌کنندگان بیشتری به سمت تولید چنین فیلم‌هایی جذب شده‌اند و اسپانسرهای بیشتری نیز برای تولید فیلم‌های مستقل، وارد عرصه شده‌اند. اما دلیل این اتفاقات چیست؟ در این نوشته سعی خواهیم کرد تا جواب این سوال را پیدا کنیم.

تماشای صدها فیلم مستقل در بخش سینمای دیگر فیلم نت

فیلم‌های مستقل چه فیلم‌هایی هستند؟

اول از همه باید مشخص کنیم که منظور از فیلم‌های مستقل (independent films) یا ایندی (indie) چیست. عبارت فیلم‌های مستقل به ژانر خاصی اشاره نمی‌کند. در عوض، فیلمی مستقل محسوب می‌شود که خارج از استودیوهای بزرگ ساخته شده باشد. فرآیند ساخت چنین فیلم‌هایی در خارج از سیستم استودیویی رخ می‌دهد؛ این موضوع به معنای آن است که معمولا هیچ دخالت یا تأییدی از سوی استودیوهای بزرگ فیلمسازی یا شبکه‌های تلویزیونی بر آن‌ها وجود ندارد و معمولاً توسط افرادی ساخته می‌شوند که خارج از این سیستم‌ها کار می‌کنند.

معمولا فیلم‌های مستقل توسط افراد یا شرکت‌های سرگرمی مستقل ساخته و توزیع می‌شوند. استودیوهای بزرگ بودجه‌های سنگینی را برای فیلم‌های خود اختصاص می‌دهند در حالی که فیلم‌های مستقل اغلب با بودجه‌ای کمتر از تولیدات جریان اصلی سینما ساخته می‌شوند. این بدان معناست که فیلمسازان مستقل می‌توانند کنترل بیشتری بر فیلم‌های خود داشته باشند در حالی که اگر در صنعت فیلم هالیوود کار می‌کردند ممکن بود که استودیوهای فیلمسازی همه جنبه‌های فیلمسازی، از تولید تا توزیع را کنترل کنند.

سینمای مستقل طیف بسیار گسترده‌ای را در بر می‌گیرد؛ از فیلم‌هایی که تنها با تلاش یک نفر ساخته می‌شوند تا برخی از مهم‌ترین آثار سینمایی اخیر که مجموعه‌های گاه بزرگی را درگیر کرده‌اند. وجه مشترک همه این فیلم‌ها آن است که خارج از چارچوب استودیوهای بزرگ تولید شده‌اند.

بنابراین، فیلمسازان مستقل لزوماً فقط نام‌های نوظهوری نیستند که تا به حال نشنیده‌اید. احتمالا برخی از کارگردانان مورد علاقه شما نیز تهیه‌کنندگان فیلم مستقل هستند. آیا می‌دانستید که دیوید لینچ، فیلمساز مستقل نیز به حساب می‌آید؟ آیا می‌دانستید که ترمیناتور (The Terminator)  توسط استودیوی بزرگی ساخته نشده بلکه در واقع یک فیلم مستقل است؟ یا اینکه ادگار رایت، کارگردان فیلم‌های شون می‌میرد (Shaun of the Dead)، پلیس خفن (Hot Fuzz) و بیبی راننده (Baby Driver) به استودیوی فیلمسازی خاصی وابسته نیست و می‌تواند آزادانه ژانرها را ترکیب کند و فیلم‌هایی را بسازد که می‌خواهد؟ یا فیلم نمادین دهه ۸۰ یعنی رقص کثیف (Dirty Dancing) هم یک فیلم مستقل به حساب می‌آید؟ یا حتی فیلم نهنگ (The Whale) که جایزه اسکار را برای برندن فریزر به ارمغان آورد، یک فیلم مستقل به حساب می‌آید؟ یا فیلم محبوب داستان‌های عامه‌پسند (Pulp Fiction) با بودجه تقریبا ۸ میلیون دلاری خود، خارج از محیط استودیوهای بزرگ فیلمسازی ساخته شده‌است و همین موضوع، دست تارنتینو را برای ساخت فیلم پست‌مدرن و پیشرویی باز گذاشته بود؟

بنابراین هم فیلمسازان جدید و هم فیلمسازان شناخته شده می‌توانند فیلم‌های مستقل بسازند. همه اینها به این معنی است که آن‌ها به تنهایی و به روش خود کار می‌کنند و به استودیوی فیلمسازی خاصی وابسته نیستند.

تفاوت فیلم‌های مستقل با فیلم‌های جریان اصلی

همانطور که گفتیم فیلم‌های مستقل، خارج از محدوده استودیوها ساخته می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود تا چنین فیلم‌هایی بتوانند هم به صورت تجربی‌تر و هم به صورت آزادانه‌تر ساخته شوند. اما تفاوت‌ها به این جا محدود نمی‌شوند. بیایید چند تفاوت اصلی فیلم‌های مستقل با فیلم‌های جریان اصلی را با هم بررسی کنیم:

۱. بودجه

فیلم‌های مستقل معمولاً بودجه کمتری دارند و ممکن است که در طول تولید از منابع مختلفی، تامین مالی شوند. ممکن است که چندین شرکت تولید کوچک برای تولید یک فیلم مستقل با هم همکاری کنند و حتی از تخصص یکدیگر کمک بگیرند. سازمان‌های هنری و موسسات فیلم از بسیاری از تهیه‌کنندگان فیلم مستقل حمایت می‌کنند؛ حتی ممکن است که برخی از این فیلم‌ها از سوی شبکه‌های تلویزیونی حمایت شوند. فیلمسازان مستقل می‌توانند از طریق سایت‌های کمک‌های آنلاین برای جمع‌آوری پول ساخت فیلم خود نیز استفاده کنند.

۲. توزیع

فیلم‌های مستقل همانند فیلم‌های جریان اصلی توزیع نمی‌شوند. با این حال، این فیلم‌ها معمولا برای افزایش میزان مخاطبان خود وارد جشنواره‌های محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شوند. بسیاری از سینماها نیز از فیلم‌های مستقل استقبال می‌کنند؛ با این حال، زمان نمایش آن‌ها معمولاً کوتاه‌تر از فیلم‌های اصلی است. تعداد بینندگان و طرفدارانی که این فیلم‌ها را تماشا می‌کنند نیز کمتر است زیرا بازیگران فیلم مستقل معمولا شناخته شده نیستند.

۳. پروسه فیلمسازی

در حالی که اکثر فیلم‌های جریان اصلی دارای دکورهای پیچیده و فیلمبرداری در لوکیشن‌های عجیب و غریب هستند، فیلم‌های مستقل اغلب در یک مکان فیلمبرداری می‌شوند و فقط چند نما در جایی دیگر گرفته می‌شود. این اتفاق به دلیل بودجه پایین و نیاز فیلمسازان مستقل به بهینه‌سازی زمان تولید فیلم است. بازیگران این فیلم‌ها نیز معمولاً دوستان کارگردان هستند که ممکن است اغلب رایگان کار کنند.

۴. بازاریابی

بیشتر فیلم‌های مستقل با کمک جشنواره‌های فیلم، بازاریابی دهان به دهان و منتقدان تبلیغ می‌شوند. معمولا بودجه بازاریابی چنین فیلم‌هایی در مقایسه با میلیون‌ها دلاری که فیلم‌های جریان اصلی برای بازاریابی هزینه می‌کنند، بسیار کم‌تر است.

۵. آزادی بیشتر

فیلم‌های مستقل، آزادی بیشتری در فیلمسازی دارند. چنین فیلم‌هایی در انتخاب و تلفیق ژانرها، شیوه فیلمنامه‌نویسی، شیوه فیلمبرداری، شیوه بازیگری و هر آنچه که به صنعت سینما مرتبط است، آزادی‌های بیشتری برای به نمایش گذاشتن خلاقیت دارند.

نحوه ورود فیلم‌های مستقل به جریان اصلی سینما

با وجود تمامی محدودیت‌هایی که فیلم‌های مستقل نسبت به جریان اصلی سینما دارند اما امروزه شاهد افزایش تعداد فیلم‌های ساخته شده و استقبال بیشتر مخاطبان به آن‌ها هستند. این اتفاق به دلایل مختلفی رخ داده‌است:

۱. تاثیر تکنولوژی دیجیتال

یکی از عوامل اصلی در رشد فیلم‌های مستقل، ظهور تکنولوژی دیجیتال است. انقلاب دیجیتال فرایند فیلمسازی را دمکراتیزه کرده و ساخت فیلم را برای فیلمسازان در دسترس‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده است. با کاهش قیمت دوربین‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای تدوین، نسل جدیدی از فیلمسازان با دیدگاه‌های تازه و داستان‌های نگفته ظهور کرده‌اند. این امر منجر به موجی از خلاقیت و نوآوری شده است که به صنعت فیلمسازی جان تازه‌ای بخشیده است.

۲. ظهور پلتفرم‌های استریم

علاوه بر این، ظهور پلتفرم‌های استریم نقش مهمی در گسترش فیلم‌های مستقل داشته است. پلتفرم‌هایی مانند نتفلیکس، آمازون پرایم و هولو به توزیع‌کنندگان اصلی فیلم‌های ایندی تبدیل شده‌اند و پلتفرمی جهانی برای آن‌ها فراهم کرده‌اند که قبلا غیرقابل دسترس بود. این غول‌های استریم به دنبال فیلم‌های مستقل هستند و پتانسیل آن‌ها برای جذب مخاطب و کسب موفقیت‌های منتقدانه را می‌شناسند.

۳. تطابق با مخاطب

علاوه بر این، فیلم‌های مستقل با مخاطبان به شکلی ارتباط برقرار می‌کنند که سینمای تجاری اغلب نمی‌تواند. آن‌ها دیدگاه‌های تازه ارائه می‌دهند و به موضوعات متنوعی می‌پردازند و جایگزینی برای روایت‌های قابل پیش‌بینی فیلم‌های پرفروش هستند. مخاطبان به دنبال فیلم‌هایی هستند که دیدگاه‌های آن‌ها را به چالش کشیده و بینش‌های جدیدی ارائه دهند و فیلم‌های مستقل در موقعیت ایده‌آلی برای پاسخگویی به این تقاضا قرار دارند.

۴. تحولات فرهنگی

رشد فیلم‌های مستقل در جریان اصلی سینما، عواملی بنیادین‌تری را نیز در بر می‌گیرد. این اتفاق، بازتابی از تغییر فرهنگی گسترده‌تر است. تغییری که به سمت تنوع در داستان‌هایی که گفته می‌شوند و افرادی که آن‌ها را روایت می‌کنند در حال حرکت است.

سخن آخر

ورود فیلم‌های مستقل به جریان اصلی سینما، خبر بسیار خوبی هم برای فیلمسازان جوان و هم برای مخاطبان است. مخاطبانی که می‌توانند ذائقه‌ها و ژانرهای مختلفی را مشاهده کنند و امیدوار به دیدن کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان، بازیگران، طراحان صحنه و نورپردازانی باشند که خلاقیت‌شان، منجر به تحولات گسترده‌ای در سینما شود.

امیر صنایعی