بازخوانی ریشه‌های ادبیات فارسی در «سلفی با رستم»

به گزارش فیلم‌نت نیوز، فیلم سینمایی «سلفی با رستم» به کارگردانی حسین قناعت به تازگی به صورت اختصاصی در بخش سینما آنلاین فیلم‌نت اکران شده است. به همین بهانه پریسا ساسانی عضو انجمن منتقدان سینما یادداشتی درباره این فیلم سینمایی نوشته است که در ادامه به آن می پردازیم.

گنج نهفته زبان و ادب فارسی

داستان فیلم سینمایی «سلفی با رستم» درباره راز سر به مهر پدری است که طی فراز و فرودهای بسیار برای هلیا دختر ۱۰ ساله او آشکار می شود. حسین قناعت در فیلم «سلفی با رستم» روایتی متفاوت از داستان اساطیری شاهنامه حکیم فرودسی را ارائه می دهد. او علاوه بر آشنایی زدایی در شخصیت های داستانی شاهنامه، فرزندان امروزِ ایران به خصوص نوجوانان را با گنج نهفته زبان و ادب فارسی و با بهره گیری از نماد خیر و شر آشنا و همراه کرده است. این کارگردان سینما، زبانِ روایت در فیلم های سینمایی به زبان کودکان و نوجوانان را به خوبی می داند و  در نگارش فیلمنامه دلایل وجودی هریک از کاراکترها، با توجه به نوع حضور و چرایی دنبال کردن آنها توسط مخاطب را بیان می کند و هنگام اجرا و کارگردانی با همراه کردن تیم خوبی از بازیگران هرآنچه را که مخاطب باید درباره این اثر گرانسنگ شاهنامه بداند؛ به او می دهد و روحیه جستجوگری را در بیننده ایجاد می کند.

روایت «شاهنامه» در مدیوم سینما

در واقع حسین قناعت به عنوان فیلمنامه نویس و کارگردان این فیلم سینمایی، قصه ارزشمند «شاهنامه» فردوسی را به عنوان فخر زبان و ادبیات فارسی در مدیوم سینما به شیوه قصه گویی به عنوان نیاز جامعه امروز تعریف کرده است. به خصوص اینکه جامعه هدف این قصه گویی نه تنها کودکان و نوجوانان، بلکه بزرگسالان نیز هستند که به دلیل مشغله خود در زندگی معاصر کمتر از این دست روایت ها بهره مند می شوند.

کاراکتر اصلی و دلیل ایجاد و پیشبرنده داستان «سلفی با رستم» دختر نوجوان ۱۰ ساله ای به نام هلیا است که شخصیتی باهوش و کتابخوان دارد؛ ویژگی‌ای که متاسفانه در روزگار امروز با گسترش شبکه های اجتماعی و رنگ و لعاب دروغین فضای مجازی نزد کودکان کم‌رنگ شده است و کارگردان با شخصیت پردازی مناسب و ترکیب درست بین کاراکتر باهوش و انتخاب هلیا آهنگری به عنوان بازیگر نقش دختر ۱۰ ساله داستان، بر کتابخوانی او و نیاز به خواندن قصه های اساطیری و معاصر برای درک و شناخت دنیای پیرامون و داشتن زندگی بهتر تاکید می‌کند.

سلفی با رستم یادآور وظیفه قصه گویی

پدر هلیا با بازی امیرحسین صدیق یک صحاف است که به واسطه شغل و کتابخوان بودن خود دارای مهارتی است که می تواند شخصیت ها را از دل داستان ها بیرون بکشد که این مهارت دست مایه ای برای معرفی کاراکترها و خوانش اثر جاودانه و بی بدیلی چون شاهنامه شده است. اثری که دستاورد رنج فردوسی برای به جای گذاشتن پشتوانه فرهنگی یعنی زبان فارسی و زبان مادری ما ایرانیان است.

یکی از ویژگی های فیلم سینمایی «سلفی با رستم» یادآوری وظیفه قصه گویی والدین و یا مراکز آموزشی از داستان های کهن ایرانی مثل «شاهنامه»، «قصه های هزار و یک شب»، «مرزبان نامه»، «سندبادنامه»، «حکایت های گلستان سعدی» و غیره است که امروزه به دلیل غفلت و مشغله های روزمره و فراهم نشدن فرصت مناسب برای خواندن و فهماندن داستان های قدیمی و کهن الگوهای اساطیری فراموش شده است و حسین قناعت در فیلم «سلفی با رستم» این غفلتِ تربیتی را در خانواده ها، مهدکودک ها و نظام آموزشی مدارس را به نوعی گوشزد می کند. این فیلمنامه نویس با استفاده از عناصری چون استعاره، نماد و هنرِ نشانه شناسی توانسته اثری شیرین، سرگرم کننده و موثر برای کودکان و نوجوانان با همراهی خانواده ها فراهم کند.

احیای سنت نقالی خوانی

ترکیب بین خیر و شر و تعریف داستان ضحاک ماردوش به عنوان نماد شر و تلاش برای بازگرداندن ضحاک و سربازان اش به شاهنامه و اصرار ضحاک برای برنگشتن به داستان شاهنامه و خواست او برای تغییر رویکرد و خسته شدن از بَد بودن، حضور گُردآفرید به عنوان یک زن مبارز و تلاش او برای برگشت به کتاب به همراه رستم ۱۰ ساله که شخصیت کودکی او از قصه بیرون آمده با در دست داشتن مظاهر زندگی امروز بشر مانند گوشی موبایل، خرید شارژ ایرانسل، غوطه ور شدن در فضای مجازی که شیوه زندگی امروزه را به نقد می کشد ، مواجه او با سهراب در احیای سنت نقالی خوانی و متوجه شدن سرنوشت غم انگیز پدر و پسر و همراهی او با انسان امروز برای شکست ضحاکِ زمانه، مواجه شدن هلیا با نویسنده محبوب خود، کشف استعدادِ به ارث رسیده از پدر مبنی بر بیرون کشیدن کاراکترها از کتاب و بهره بردن از این استعداد برای برگرداندن ضحاک به شاهنامه از جمله فانتزی های فیلم سینمایی «سلفی با رستم» است و حتی انتخاب نام فیلم نیز وام گرفته از فانتزی است که کارگردان در روایت به کار گرفته است.

حسین قناعت در عنوان بندی این فیلم و معرفی هریک از کاراکترها با بهره بردن از جذابیت های صفحه آرایی در کتاب های داستانی مانند کتاب های برجسته که همواره مورد توجه کودکان و نوجوانان است و همچنین نوع رنگ بندی و طراحی صحنه پیوند دیدنی بین شخصیت های داستانی متعلق به شاهنامه و کاراکترهای امروزی با همه مظاهر زندگی امروزه ارتباط برقرار کرده در حقیقت اشراف این کارگردان بر داستان شاهنامه، شناخت درونیات هریک از کاراکترها و اهداف فردوسی از خلق این شاهکار ادبی علاوه بر ساختار منسجم در نگارش فیلمنامه و کارگردانی در جهت شناخت جامعه هدف خود گام مهمی در مدیوم سینما برداشته است. حسین قناعت با ساخت فیلم «سلفی با رستم» کارکرد و هدف اصلی ژانر سینمای کودک و نوجوان، کمدی فانتزی و به عبارت بهتر خانوادگی را به معنای واقعی باز تعریف کرده است.

توجه به اهمیت خوانش چندباره شاهنامه

«سلفی با رستم» با پایان بندی معنادار و یادآوری یک فیلم ایرانی با سرود «ای ایران» در تیراژ معرفی خوبی از سینمای ایران در عرصه بین المللی به شمار می رود که می توانست در بخش بین الملل هم بدرخشد که متاسفانه در این زمینه به دلیل شرایط کرونایی حاکم بر زیست جهان در آن دوران فعالیت های شایسته ای صورت نگرفته است. حسین قناعت با دغدغه های فرهنگی و با هدف بازخوانی ریشه های ادب فارسی برای فرزندانِ ایران این فیلم را ساخته است فیلمی که هم بزرگترها را با شخصیت داستانی شاهنامه در دنیای امروز همنشین کرده و هم اسباب تفریح و شوخی کودکان را با این شخصیت ها فراهم آورده و موجب آشنایی و گفتگوی نسل نو با کهن الگوهای اخلاقی و تربیتی خود شده است.

اهمیت مطالعه و بازخوانی «شاهنامه» نزد کودکان و بزرگترها و اطلاع از رنج حکیم ابوالقایم فردوسی برای زنده نگه داشتن زبان پارسی یکی از اهداف ساخت این فیلم بوده است به گونه ای که هر بیننده آگاه پس از تماشای این فیلم اهمیت خوانش چندباره این شاهکار ادبی و غرورآفرین را درک و خود را ملزم به این موضوع می کند.

فیلم سینمایی «سلفی با رستم» با بازی بازیگرانی چون امیرحسین صدیق، شقایق فراهانی، هلیا آهنگری، راستین عزیزپور، آناهیتا همتی، زهرا جهرمی، محمدرضا هدایتی، مرتضی زارع، رامین ناصرنصیر، عباس محبوب، امین چنارانی، میرطاهر مظلومی، علی استادی آذرماه ۱۴۰۲ روی پرده رفت و هم اکنون به شکل اکران آنلاین در پلتفرم فیلم نت در دسترس قرار دارد.

تماشای این فیلم خانوادگی برای دانش آموزانی که تازه امتحان های خرداد را به پایان رسانده اند، توصیه می شود.

پریسا ساسانی

فیلم سینمایی «سلفی با رستم» را در سینما آنلاین فیلم نت بدون نیاز به اشتراک با خرید بلیت تماشا کنید.